Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jeltzaleak <strong>eta</strong> irakaskuntzaren arazoa Aranaren ondoren 287<br />
eskol<strong>eta</strong>n jasotzen duten hezik<strong>eta</strong> gaitz larri batek jota dagoela adieraziko lukete .<br />
Zerbaitengatik komendatzen die Land<strong>eta</strong>k irakasleei ikasleen jatorri sozialaz -baita<br />
bizitza izango duteneko kokaguneaz ere- gogo<strong>eta</strong> egitea : "solamente así puede realizarse<br />
el fin principal de la escuela primaria que es, no dar á los jóvenes un barnŕz de cultura<br />
general, sino prepararlos para la lucha fecunda del trabajo" (ildo beretik, Eleizaldek<br />
hezik<strong>eta</strong> morala hezik<strong>eta</strong> intelektuala bezain beharrezkoa dela, hezik<strong>eta</strong> moral horrek<br />
adierazten duen guztiarekin"') . Horra non dagoen koxka : eskola belaunaldi gazteen<br />
formazioaz arduratzen da, baina formazio hori ezin daiteke, besterik gabe, kultur arloko<br />
formazioarekin identifikatu ; hau garrantzitsua izanik ere, funtsezkoa den beste helburu<br />
horrekiko biagarren mailan geratuko da . Hona hemen aztertzen ari garen arazoaren<br />
ben<strong>eta</strong>ko dimentsioa : irakasleak ikaslearen formazioarekiko, baina baita ere<br />
gizartearekiko, zeregin oinarrizkoa du, sakratua- ; ikaslearen hezik<strong>eta</strong>z iharduteko garaian<br />
ezin gaitezke kultur arloko irakaskuntzara muga (are gehiago, beste bat izango da helburu<br />
nagusia) ; disziplina, ordena, morala, . . ., oinarrizkoak dira ikaslearen formazioari heltzeko<br />
unean, gizarteari begira ere disziplina, ordena, morala, <strong>eta</strong>b ., funtsezkoak diren bezala ;<br />
hau kontutan ez hartzeak (kontutan hartzen ez denez -interes salagarriak direla medio-)<br />
gazteriaren hondamendia ekarriko du, <strong>eta</strong> honekin batera gizartearena .<br />
Baina zein da aipatzen zaigun ikasle mota <strong>eta</strong> zein gizartearen balizko arriskua? ;<br />
erantzuna bilatzeak ez du aparteko buru hausterik sortaraziko : ikaslearen jatorri sozialaz<br />
hitz egiten zaigunean erraz ikus daiteke zein klase sozialak sortarazten duen kezka,<br />
langilegoak alegia ; disziplinaz, moralitateaz, <strong>eta</strong>b . hitz egiten denean langilegoaren<br />
disziplina zein moralitate ezaz hitz egiten zaigu (hots, langilegoa hezitu beharreko klasea<br />
litzateke) ; ordenak formazioaren aldetik duen garrantzia azpimarratzen denean gizarte<br />
arloko ordena bera dela arriskuan adierazten da <strong>eta</strong> langilegoa orden hori kolokan jar<br />
dezakeen klase soziala . Guzti honengatik izango luke irakaskuntzak balio propedeutiko<br />
ikaragarria; formazio arloko kalteen aitzakien itzalpean -non irakaslearen erantzunkizuna<br />
erabatekoa den (hau da euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren aldetik salatzen den arazo<br />
nagusien<strong>eta</strong>riko bat)-, iraultzaren mamuak eragin gizarte-sukarraren kontrako botika<br />
litzateke hemen irakaskuntzak hartzen duen edo hartu beharko lukeen ukitu mesedegarria .<br />
<strong>Euskal</strong> Herriko haurren formazioak badu, bestalde, <strong>Euskal</strong> Herriak dituen<br />
ezaugarri bereziak zeintzuk diren kontutan harturik, beste alde ilun bat non irakaslearen<br />
eragina guztiz den penagarria . Ikuspegi pedagogiko hutsetik egin daitezkeen - <strong>eta</strong> egingo<br />
diren- beste analisi batzuk alboratuz (nahiz <strong>eta</strong> garai honi dagokionez argudio politikoak<br />
lehen baino indar gehiago izango dutela azpimarratu gabe ezin utzi), zuzenean<br />
hizkuntzarekin lotuta dagoen kezka da bereziki nabarmenduko dena . Egia da <strong>Euskal</strong><br />
'' 6 "Labor Cultural . Conferencia del Sr . Land<strong>eta</strong>", in La Tarde, 1915/111/12-<br />
1,7 ELEIZALDE, L . (1918) : "El problema de la enseñanza en el Pais Vasco", in Primer Congreso<br />
de Estudios Vascos . Bilbo ; 867 .
Change language