Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

Lehenengo euskal nazionalismoa 147
reconsbzicción" Gs
Lazurteguik ere (Alzola bezala, nazionalista espainiarra eta oligarkia bizkaitarreko
pertsonaia), beste adibide bat ematearren, antzeko defentsa egingo du : "una ensefianza
gate inculque e1 patriotisnio a los jóvenes es fundantental para enfrentar el "doloroso"
retraso españ`ol" 66. Vilarrek 6 7 aipatzen duen aberriarekiko kultu laikoa gogorarazten
diguten hitz adierazgarriak direla esango genuke61 . López Adanek69 dioen legez, oligarkia
bizkaitarrak izugarrizko garrantzia izango du Euskal Herriko zein Espainiako historian,
eta oligarkia horren historiak lotura zuzena du Estatuaren aldetik bilatzen den babesnahiarekin
. Euskal kapitalismoak oinarrizkoak diren egitura arazoak bizi ditu eta
horregatik jotzen dute euskal industrialek Estatuaren babesaren bila : Europako
konpetentzia urruntzeko merkatu nazionalean aurkituko dute irtenbidea 70 eta konplexua
den oligarkia espainiarraren barruan integratuko dira, honela kapitalismo bizkaitarra
indartuko delarik . Estatuaren babes horretaz gain, ez da gobernuarekin lankidetza estua
faltako ere, eta lege aldetik jasotzen duen mesedeak monopolio egoerara eramango du
klase hau, Estauarekiko lotura gero eta indartsuagoa izanik . Beraz, esan daiteke euskal
65 PLATA, G. (1988) : "Nacionalismo español en Vizcaya (1875-1936)", in II Euskal Mundu
Biltzarra. Euskal Herriaren Historiari buruzko Biltzarra . Donostia : Txertoa ; V . alea ; 382-383 . Mees-ek
azaltze duenez, oligarkiak legitimaziorako esparru ideologikoa aurkituko du hezkuntza arloan non eskola
espainiarra/espainiar aberria lotura ezarriko den (MEES, L . (1991) : Entre nación y clase. El
nacionalismo vasco y su base social en perspectiva comparativa . Bilbo : Sabino Arana Kultur Elkargoa ;
43-45) .
66 Ibidem ; 383 .
67 VILAR, P . (1984) : Op . cit . ; 7-41 .
68 Del Pozo eta Braster-ek garbi asko azaltzen dutenez, hezkuntza-sistema espainiarrak funtsezko
papera bete du, dagoeneko XIX . mendeko lehenengo erdialdetik, batasun nazional espainiarra eraikitze
prozesuari dagokionez . "Restauración" delakoarekin -hau da, bigarren guda karlista amaitu ondoren-
balore nazionalisten transmisioari (urteekin indar gehiago hartuko duena) bultzada garrantzitsua emango
zaio irakaskuntza arloan, irakaslegoarena (interesgarria iruditzen zaigu nabarmentzen duten gai hau),
Estatuarekiko indentifikazioaren inguruan, ia inongo presio biderik eskatzen ez duen jarrera nazionalista
litzatekelarik (gure ustez, behin baino gehiagotan aipatu dugun bezala, Estatuaren funtzionari izateak
eragin nabarmena izango luke . Ikus : POZO, M .M . del ; BRASTER, J .F .A. (1994) : "The role of the State
and the transfer of values in education : the case of Spain, 1900-1931", in International Stadin;
Conference for the Histony ofEducation, Amsterdam (lan honen atalik adierazgarriena, gure gaiari
dagokionez, "Keeping the unity : nationalistic values" izenekoa da ; 4-7) .
69 LOPEZ ADAN, E . (1977) : Op . cit . ; 47-53 .
70 Dena den López Adanek ez du uste Espainia nazio-merkatuaren eredu burgesari egokitzen
zaionik . Beharbada hori litzateke Estatu-Nazio espainiarraren formazio ahularen arrazoietako bat .
Ibidem ; 75 .