Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jeltzaleak <strong>eta</strong> irakaskuntzaren arazoa Aranaren ondoren<br />
6 .4 .4 .- Autonomia Estatutua irtenbide politiko gisa<br />
<strong>Euskal</strong> Eskolaren kaia helburu duen ontzi honek bete beharreko zenbait baldintza<br />
argiturik egon arren, asmoen itsasoan aurrera jo ezinik gera daitekeela ikusiko du euskal<br />
<strong>nazionalismoa</strong>k, baldin <strong>eta</strong> bidai hori babestu <strong>eta</strong> posible egingo duen iparrorratz<br />
politikorik eskuratzen ez bada . Aipatu oinarriak (irakaslegoa, testugintza, euskararen<br />
batasuna -neurri batekoa bederen-, <strong>eta</strong>b .)abiatzeko funtsezkoak izanik, hankamotz<br />
geratuko dira neurri batean, abiatzeak berez ez baitu helmugara iristea ziurtatzen, <strong>eta</strong><br />
ibilbide osoa egiteak -oinarri horiek sendotzeaz gain- arrezifeak zein ekaitzak ekiditu ahal<br />
izateko, <strong>hezkuntza</strong>-itsasoko ur gainean noraezean ez ibiltzeko, lege nabigazio-karta<br />
ezinbestekoa egiten baitu . Hau da, m<strong>eta</strong>forak alde batera utzi <strong>eta</strong> arestian esandakoa<br />
gogora ekarriz, euskal <strong>nazionalismoa</strong> -nahiz <strong>eta</strong> eraiki nahi denaren aurreneko ladriluak<br />
ipintzea garrantzitsua izan- planteaturiko bide ezberdinen mugaz oharturik dagoela<br />
esango genuke . <strong>Euskal</strong> eskolak sor daitezke, baino horrek ez du -hor baitaude beste<br />
eskolak- <strong>Euskal</strong> Herriko eskolaren lurraldea erabat -ezta gutxiagorik ere- aldatuko denik<br />
ziurtatuko ; aldak<strong>eta</strong>k bultza daitezke, bai eskola pribatuan bai eskola publikoan, baina<br />
nabarmenak izan daitezkeenik amets hutsa litzateke, alde batetik, eskola pribatuen<br />
borondatearen esku uztea -errealitateak <strong>eta</strong> jeltzaleek garbi asko adierazten duten<br />
moduan-, ben<strong>eta</strong>n bilatzen diren aldak<strong>eta</strong>k burutzeko behartuak ez diren bitartean, inozo<br />
izatea litzatekelako <strong>eta</strong>, bestetik, Estatuaren itzalak eskola publikoaren norabide aldak<strong>eta</strong><br />
eragotziko lukeelako ; euskal erakundeen esku dauden <strong>eta</strong> egon daitezkeen eskolek<br />
hartuko luketen bidea ere gorabehera politikoen menpe egongo litzateke, <strong>eta</strong> <strong>Euskal</strong><br />
Eskolaren proiektuak muga horiei aurre egitea eskatuko luke . Eta bat da -hala ikusten<br />
dute irakaskuntzaz arduratzen diren jeltzale garrantzitsuenak- eskolaren esparruan -bere<br />
osotasunean harturik (eskola mota ezberdinak, erakunde publikoak, <strong>Euskal</strong> Herriko<br />
lurraldeak, . . .)- mugak gaindi ditzakeen arma : legea ; hain zuzen ere, Autonomia<br />
Estatutuan gorpuztuko litzatekeena .<br />
Dagoeneko aurreko atal batean aurreratu dugu garai hon<strong>eta</strong>n bilakaera<br />
interesgarriaren aurrean aurkituko garela ; lehen, irakaskuntza arloko arazoei konponbidea<br />
bilatu nahiean irakaskuntzaren deszentralizazioa edota autonomia bazen ere<br />
beharrezkotzat jotzen zena -ez dugu berriro honekin bat ez datonen Aranaren tesia<br />
errepikatuko-, orain, <strong>eta</strong> hemendik aurrera, horr<strong>eta</strong>z hitz egingo da baina, hori burutu ahal<br />
izateko, orokorragoa den Autonomia Estatutuaren aldeko apostu politikoaren<br />
testuinguruan . Egia da, euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren baitan independentziaren aldeko grina<br />
itzali ez dena, <strong>eta</strong> itzaliko ez dela, baina hori bezain egi borobila da, gure aburuz,<br />
Estatutuaren aldeko janera nagusia dela esatea ; <strong>eta</strong> hau ikuspegi ideologiko-politiko<br />
orokorretik nabarmena izaki, are gehiago irakaskuntzaren inguruan murgiltzen bagara :<br />
ez dugu dokumentu bakar bat aurkitu -ezta independentziaren aldeko jarrera tinkoa<br />
mantentzen duten prentsa-iturrien aldetik ere- esplizituki eskolaren gaia <strong>eta</strong><br />
independentziarena uztartzen dituenik . Aldiz, euskal eskola zer izan <strong>eta</strong> nola burutu<br />
beharko litzatekeen adierazteaz arduratuko diren jeltzaleak argi <strong>eta</strong> garbi lerratuko dira,<br />
ikuspegi politikotik, Autonomia Estatutuaren alde .<br />
363
Change language