Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

Lehenengo euskal nazionalis,noa
desnazionalizatzaileak dituena (Aranak ondorio horien aurka joko luke), baina ez da
Estatuaren aldetik bultzatzen den zapalkuntza hutsa -guztiz neurtua eta makiabelikoa
litzatekeen helburu desnazionalizatzailea lukeen zapalkuntza- ; etorkinen mugimendua
Estatuaren garapen kapitalistaren testuinguraren barruko mugimendu logikoa litzateke
(noski, Estatu-Nazio espainiarraren batasun politikoak mugimendu hori ahalbideratuko
du) . Halaber, egia da ere etorkinak Estatu-Nazio espainiarrarekin identifikatuko direla,
espainiarrak izatearen kontzientzia dute eta beraien sorterria espainiarra den bezala,
espainiarra den lurraldera iristearen kontzientzia dute . Ezin da esan, edozein eran, berez
kontzientea den jarrera nazionalistaren aurrean aurkitzen garenik, aldiz naturaltasun osoz
ematen den españolismoarekin egingo dugu topo (dagoeneko ezagutzen dugu zein den
euskal oligarkiaren espainiar zaletasun(keri)a, eta hau da etorkinek aurrez aurre - klase
borrokaren testuinguruan- izango duten erreferentzia, beraiek Espainiarekiko
dutenarengandik bereizten ez dena, alegia) . Are gehiago, garrantzi nabarmena izango
duen sozialismoari begiratuz gero, indarra hartuz joango den "internazionalismoak" -
batipat aipatu mugimendu sozialistaren eraginez- nazionalismoaren aurka jotzea du
helburu . Baina, jakina, euskal nazionalismoaren kontrako jarrera da, zeinak -munduan
dauden mugak erortzeko zain dauden bitartean- euskal nortasunaren ezaugarri berezien
aurka joko duen ; izan ere bereizgarri horiek (euskara, euskal kultura, etab .)
"internazionalismoaren" izenean borrokatu behar diren etsaiak dira ; aldi berean, jarrera
horrek, naturalki, espainolismoaren aurpegi gordina hartuko du (azken finean,
espainiarrak izateak elkartzen gaitu beste gainontzekoak bereiztu egiten gaituen bitartean) ;
hots, La htclta de clases-ek dioen bezala
"Ni patrias grandes, ni patrias chicas, ni dialectos, ni juegos
florales, sino una lengua, si es posible, para todos los huinanos'"-21 .
"Hablar de una patria grande y querer conservar una lengua
regional cuando todo tiende a universalizarse, es una de las mayores
locuras .
Hace falta uma patria grande, lo más grande posible, para que todos
nos llevemos tomo hermanos, y hace falta una lengua universal para que
todos nos entendamos i2-2 .
Adibidez, Meabe 223 (Tomás) bezalako pertsonai garrantzitsua edozein eratako
"patrioteria andante"-ren aurka agertzen zaigu ; berdin da hau bizkaitarra, kataluniarra
221 "Patria chica y patria grande", in La lucha de clases, 1899/X/21 (Larronderen lanetik
jasotako zita -LARRONDE, J .C . (1977) : Op . cit . ; 245-) .
222 "Bizkaitarrismo", in La lucha de clases, 1901/1X17 (Larrondek jasotako adierazpen askoren
artean aukeratu dugun beste bat -Ibidem, 245) .
223 LOPEZ ADAN, E . (1978) : Op . cit . ; 200 . El Socialista-tik (1898 ; 204 . zk .) hartutako
adierazpenak ditugu hauek .
197