Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Jeltzaleak <strong>eta</strong> irakaskuntzaren arazoa Ar<strong>eta</strong>ren ondoren 285<br />
Hau argitu ondoren, hel diezaiogun irakaslegoaren arazoari <strong>eta</strong> ikuspegi<br />
pedagogikotik euskal <strong>nazionalismoa</strong>k antzematen dituen horren bi aurpegiak, ezagunak<br />
izanda ere, agerian uzten saia gaitezen . Esan bezalaxe klase ikuspegitik egin salak<strong>eta</strong> ere<br />
badagoelakoan gaude -batere berna ez dena edozein eran- . Zenbait<strong>eta</strong>n klase ikuspegi<br />
politikoa oso agerian geratzen bada ere -horra hor iraultzaren arriskuak pizten duen<br />
beldurra-, <strong>eta</strong> alde horr<strong>eta</strong>tik, esate baterako, sozialismoak edota anarkismoak<br />
irakaslegoan aurkituko luke tresna ezin hobea, haurrak <strong>Euskal</strong> Herrian -edo <strong>Euskal</strong><br />
Herriko hainbat lekutan (testuinguru industrializatu<strong>eta</strong>n, hain zuzen)- jasotzen duen<br />
formazio penagarria da eztabaidatuko dena . Formazio penagarria, baina zein aldetik?<br />
(izan ere asko dira iraultzaren mamuak hartzen dituen aurpegiak <strong>eta</strong> hori<strong>eta</strong>ko bat gaztelu<br />
iluna den eskolako pareten artean kate astuneko irakaslea, kateatua bera <strong>eta</strong> kateatzailea) .<br />
Hezik<strong>eta</strong>ri buruz euskal nazionasimoak erakusten duen jarrera moralizatzailea nabarmena<br />
da, eskola laikoaren inguruko azterk<strong>eta</strong> egiteko garaian ikusi ahal izan dugun bezala,<br />
printzipioz jarrera horr<strong>eta</strong>n arrazoi kristauek eragingo dutelarik. Irakasleari dagokionez<br />
ere argudio berdintsuak entzungo ditugu <strong>eta</strong> ispilu baten isladaren aurrean aurkitzen<br />
garela esango genuke ; Iberoren hitzak erabiliz -<strong>eta</strong> atrebentzia barka daitekeela uste<br />
dugu- izpiritu razionaleko irakaslea edo liberala dena, "error"-earekin tolerante den<br />
irakaslea -are gehiago horren aldekoa bada- desagertarazi egin beharko litzateke .<br />
Maila ideologikoan koka dai uste dugu tekeen planteamentu honek izango luke,<br />
beste moduan ezin zitekeen izan, ikuspegi pedagogikotik plazaratzeko moduko beste<br />
aurpegi bat : ze formazio mota izango da halako irakasle baten eskutik iritsi daitekeena? ;<br />
ze prestakuntza jasoko dute <strong>Euskal</strong> Herriko haurrek halako irakasleak izanda? . Bide<br />
okerretik ezin da ondorio okerra besterik espero, <strong>eta</strong> irakaslea haurrak eskolan egin<br />
beharreko bidaian ezinbesteko zubia denez -irakaslearen eraginarengandik ezin du egin<br />
ihes"'- emaitza ustela izango da helmugan aurkituko duguna . Antzeman daitekeenez,<br />
euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren printzipio nagusien abiapuntu ideologikoa alde batera utzita,<br />
guk hemen azpimarratu nahi dugunak irakaskuntzaren askatasunarekin zerikusi zuzena<br />
du . Ez da hau garbi azaltzen den zerbait -finean irakaskuntzaren askatasuna defendatuko<br />
du euskal <strong>nazionalismoa</strong>k zenbait helburu lortu nahiean- baina aurrez aurre egingo dugu<br />
topo gai honekin ; hots, katedra askatasunaren aurka agertuko da euskal nazionalimoa :<br />
irakasleak ezin du edozein gauza irakatsi, hor neurria haurren formazioan sor daitekeen<br />
kaltean ipini beharko litzatekeelarik . Formazio arloko arazoa, beraz (itxuran behintzat),<br />
formazio arloan eragin kaltea baita gaztediaren hondamendia ekamko duena . Eta zein da<br />
hain ondorio izugarrian irakasleak duen partea? .<br />
Erlijioarekin lotutako gaia, <strong>eta</strong> zentzu horr<strong>eta</strong>n irakaslearen protagonismoarekin<br />
lotutakoa ere, alde bat<strong>eta</strong>ra utzirik -aurreko atalean luze jardun gara hon<strong>eta</strong>z- (oso lotuta<br />
` Land<strong>eta</strong>k esango luke hor jokatu behar duela familiak fin ; irakaslearen esku seme-alaben<br />
formazioaren ardura guztia ez uzteaz gain -ajolagabekeria litzateke hau-, familiak oso zozrrotz kontrolatu<br />
beharko luke irakaslearen lana, alde horr<strong>eta</strong>tik gurasoek funtsezko erantzunkizuna izango dutelarik .
Change language