Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
282 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
ustel bihurtzen baita, funtsean beraien "comedero"-a defendatu nahi dutenean -<strong>eta</strong> ez<br />
besterik-, kaleratzen duten mezu abertzale pozointsua' G -abertzale espainiarra, noski- .<br />
Orain arte esandakoak euskal <strong>nazionalismoa</strong>k irakaskuntza arloan burutu nahi<br />
duena <strong>eta</strong>, zentzu berean, <strong>Euskal</strong> Herrirako errealitate politiko bema eraikitzeari<br />
dagokionez zein izan daitekeen <strong>hezkuntza</strong> formalari buruzko ikuspegia zertxobait<br />
argitzen duela uste dugu . Nahiz <strong>eta</strong> zenbait<strong>eta</strong>n diskurtso gogorra erabili (oraintxe bertan<br />
irakasleak Ebrotik bestaldera mugi arazteari buruz esandakoa, adibidez), ez dira falta<br />
izango bidean atzera egiteko aukerak . Zentzu horr<strong>eta</strong>n, irakasleen beldurra uxatzeko<br />
asmotan edo ; Arana bizi zen garaiko mezua zabalduko da berriro : herri euskaldun<strong>eta</strong>n<br />
irakaslea euskalduna izatea (Galizan galegoak <strong>eta</strong> Kataluian kataluniarrak) gutxieneko<br />
baldintza da (euskalduna diogu, <strong>eta</strong> ez "euzkotarra" ; hizkuntzaz ari gara beraz) ikuspegi<br />
pedagogiko huts<strong>eta</strong>tik ; ikasle euskaldunentzat liburuek euskaraz idatzita egon behar duten<br />
bezala, ezinbestekoa izango da irakasleak eman beharreko azalpenak euskaraz ematea ;<br />
ondorioz, horrelako herri euskaldun<strong>eta</strong>n lan egin nahi duten irakasleek gai honi<br />
dagozkion frogak gainditu behar izango dituzte (azterk<strong>eta</strong> idatzia zein ahozkoa) ; logika<br />
hutsez -ezin joango baitira froga hauek egitera Valladolid-era- azterk<strong>eta</strong> horiek <strong>Euskal</strong><br />
Herrian egin behar izango dituzte (lurralde bakoitzeko hiriburuan) <strong>eta</strong> herri bakoitzak -<br />
udalak- aukeratu behar izango du irakaslea froga gainditu dutenen artean'' . Ondorioz,<br />
ez legoke irakasle ez euskaldunentzako lekurik herri euskaldun<strong>eta</strong>ko eskol<strong>eta</strong>n' $ ; hala<br />
ere -<strong>eta</strong> hau, eskuartean dugun arazoaren ben<strong>eta</strong>ko dimentsio zein den ikusteko guztiz<br />
funtsezkoa dela esango genuke-, hau herri esukaldun<strong>eta</strong>n soilik gertatuko litzateke . Hots,<br />
irakasle erdaldunek ez lukete inolako beldurrik izan behar, lan non egin aurkituko<br />
bailezakete <strong>Euskal</strong> Herrian falta ez diren herri ez euskaldun<strong>eta</strong>ko eskol<strong>eta</strong>n .<br />
Irakasle horiek jakin beharko lukete euskal <strong>nazionalismoa</strong>k huts hutsean<br />
irakaskuntza arloko arazoari eman nahi diotela irtenbidea, alde horr<strong>eta</strong>tik -<strong>eta</strong> irakasle<br />
diren neurrian, izan ere beraiek inork baino hobeto dakite zeintzuk diren haur<br />
euskaldunek dituzten formazio arazoak- uniformizazio hutsak kalteak sortu besterik ez<br />
duela egiten ulertu beharko luketelarik (ikusi besterik ez dago, bestalde, -<strong>eta</strong> non ikasi<br />
badago- munduan dauden nazio aurreratueneknola jokatzen duten) . Gainera, esan bezala,<br />
irakasle erdaldun horiek ez lukete gaztelania nagusia den euskal herri<strong>eta</strong>n lana izateko<br />
eragozpenik izango . Ulertu beharko lukete euskal <strong>nazionalismoa</strong>k irakaskuntzaren<br />
autonomiaz hitz egiten duenean ez duela <strong>hezkuntza</strong>-sistemaren egitura zalantzan jartzen<br />
-honen ezaugarriak aldatu baldin badaitezke ere- ; autonomia horrek -ikuspegi<br />
'66 Idem .<br />
1G7 Ikuskaritzari dagokionez ere, hizkuntzarena ezinbesteko baldintza litzateke aurreko atal batean<br />
ikusten genuen bezala .<br />
1G8 Gogorarazi nahi dugu, nahiz <strong>eta</strong> agian beharrezkoa ez izan, eskola esaten zaigunean, gai honi<br />
dagokionez -orokorrean behintzat- eskola publikoaz ari zaizkigula euskal nazionalistak .
Change language