Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

152 Euskal Nazionalismoa eta Hezkuntza (1895-1923)
honek eskutik dakarren indiferentziak leizearen ertzean jarriko du Euskadi . Azken finean,
arrotza den aberriarekiko identifikazioak hiltzera kondenatuko du "euzkotarren aberria" .
Hau da, Aranaren ustez, oinarrizko irakaskuntzatik hasi eta unibertsitatean 81 bukatuz,
hezkuntza-sistema espainiarraren eragina :
"No es extraño . . . [que] no instruyéndose la juventud más que en las
cátedras actuales, que son todas españolistas, desde las de Geografia e
Historia hasta las de Metafisica y Algebra, se encuentra el espíritu
anegado en este etar de españolismo" 82 .
Baina ez da curriculumaren arloan bukatzen hezkuntza-sistema espainiarraren
aurkako Aranaren erasoa . Gaztelania, geografia zein historiaren irakaskuntzak
espainolizatzean eragin zuzena baldin badu, ez du garrantzi gutxiagorik, Aranaren iritziz,
eskola espainiarraren "jantzi" sinbolikoak . Dagoeneko aurreneko atalean esan dugun
bezala, eta Vilarrek dioenaren arabera, curriculuma aztertzea bezain garrantzitsua da
eskola eszenatokia nola antolatzen den ikustea ; zentzu horretan, beste batzuen artean,
arreta berezia merezi dute eskola "apaintzen" duten irudi sinbolikoek, hauek helburu
zehatza baitute behin baino gehiagotan azpimarratu aberriarekiko kultu laiko horri
dagokionez : abertzaleak egin aberriaren irudikapen sinbolikoa barneraraziz (testuinguru
honetan, Corcuerak 83 ere homogeneizazio nazionalak, besteak beste, uniformizazio
sinbolikoa suposatzen duela dio, eskola helburu hori lortzeko oso marko egokia delarik) .
Pérez-Agotek dioen moduan, Estatuak, legitimazio bideak jorratu behar horretan, "debe
segregar la ideología comunitaria" 84 , legitimazioa posible egingo duena hain zuzen ; eta
komunitate ideologiaren jario prozesu horretan, eskolaren markoan kokatu behar den
dimentsio sinbolikoak duen eraginaren aurka joko du Aranak . Horrela, Gobernuak
Espainiako bandera eskoletan jartzeko emandako aginduak ("con el objeto de que la
gente del pueblo aprenda a conocer y amar a su Patria desde la niñez" 85) Aranaren
erresumina piztuko du :
"No se ha contentado [el "español] con que nuestras escuelas sean
españolas y se enseñe la Doctrina Cristiana a los niños euskaldunes en un
idioma que no entienden, y se les obliga, con la salvaje tiranía del anillo,
81 Sabindiar-Batzak, Aranaren garaiaz hitz egiten duenean, unibertsitatea armada espainarrarekin
parekatzen du : "El cuartel y las universidades hacían estragos en la juventud" (SABINDIAR -BATZA :
"Prologo", in Obras Completas . . . : Op . cit . ; 20) .
82 ARANA, S . (1894) : "Fuerismos falsos", in Bizkaitarra, 1894/111/31 .
83 CORCUERA, J . (1984) : "El primer nacionalismo vasco : Sabino Arana", in Nacionalismo y
socialismo . . . : Op . cit . ; 73 .
84 PEREZ-AGOTE (1982) :, in H .E. : Abertzales y vascos . Madrid : Akal Universitaria ; 30 .
85 ARANA, S . (1894) : "Más banderas", in Bizkaitarra, 1894N/24 .