Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara

Hezkw,tza-sistema nazionalen sorrera 5 7
harria da", Estatu-Nazio espainiarraren eraikuntzarena alegia . Horregatik, hain zuzen, da
hain garrantzitsua uniformizazioaren printzipioa -eta hau ahalbideratuko duen
zentralizazioarena-, uniformizazio ezak garbi asko erakusten baitu zein mingarria den "la
absoluta falta de una educación verdaderamente nacional" 6 9 . Beraz, Cadiz-ko
Konstituzioaren itzalpean burutu Txostena eta funtsean hau artikulatuko duen
Irakaskuntza publikoa arautzeko asmotan aurkeztu dekretu proiektua ditugu oraindik urte
askotako bidea egin behar izango duen hezkuntza-sistema nazionalaren eraikitze
prozesuaren aurreneko urratsak .
2 .2 .1 .2 .- Sistemaren ahulezia eta borroka politikoak
Baina, lehen genion legez, Fernando VII .aren eskutik etorriko den erreakzio
absolutistaren itzulerak pikutara bidaliko ditu -hezkuntza arloan ere- liberalen ametsak .
1812ko Konstituzioaren indargabetzearen ondorioz irakaskuntzaren ardura zuen
"Secretaria de Despacho de la Gobernazión" zelakoaren ezabatzeak Estatuak zuen -izan
nahi zuen- irakaskuntzaren kontrola desegin egingo du, Elizaren eskuetara itzuliko delarik
eta, alde horretatik, hezkuntza-sistema nazionala gorpuzteko eman izan ziren pausuak
zapuztuz . 1771eko plana jarriko da indarrean, eta egoera honek irakaskuntza plan
orokorraren formulazioaren nahi eza adieraziko du ; aldiz, helburua antzinako
erregimenaren hezkuntza-egitura mantentzea da` .
Liberalek 1820-23ko epealdiari itxaron beharko diote beraien politika burutzen
saiatzeko . Hezkuntzari dagokionez, epealdi honetan izaera liberala duen hezkuntzaegitura
berriari hasera emango dion lehenengo lege testua sortzen da : 1821eko
"Reglamento general de la Instrucción Públicai 7 ' delakoa, alegia . Berriro, Cadiz-ko
Konstituzioa indarrean jarri eta gero, Estatuak eta bere erakundeek (Gobernazio
Idazkaritza, Lege-Biltzarra) hezkuntza alorreko kontrola bereganatu nahi dute eta
irakaskuntza-plan orokorra ezartzeko lanari ekiten diote. Igaroaldiaren ondoren'' Gorteek
izendaturiko batzordeak "Informe Quintana" abiapuntutzat hartu zuen 1814ko proiektua
onartuko du, nahiz eta hainbat aldaketa izan, eta , azkenik, Gorteek aipatu araudia -
68 SOLÉ, J. ; AJA, E . (1985) : Constituciones yperíodos constituyentes en España (1808-1936) .
Madrid : Siglo XXI de España Editores S .A. ; 19 .
69 Dictamen sobre el proyecto . . . : Op . cit . . ; 356 .
70 Ikus PUELLES, M . de (1986) : Educacióne ideología en la España contemporánea .
Barcelona : Labor (2 . arg .) ; 66-69 .
71 Reglamento General de Instrucción Pública, aprobado por Decreto de las Cortes el 29 de
junio de 1821, in M .E .C . : Historia de la Educación en España II . . . Op . cit. ; 49-67 .
72 1807ko "Plan Caballero" delakoa behin-behinean berrezarri zen .