Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Euskal nazionalismoa eta hezkuntza (1895-1923) - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
40 <strong>Euskal</strong> Nazionalismoa <strong>eta</strong> Hezkuntza (<strong>1895</strong>-<strong>1923</strong>)<br />
2 .1 .- Frantziako <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalaren sorrera<br />
2 .1 .1 .- Iraultza frantsesa <strong>eta</strong> irakaskuntza publikoa<br />
Frantziako <strong>hezkuntza</strong>-sistema nazionalaren sorreraz hitzegiteko derrigorrez iraultza<br />
frantsesari luzatu behar diogu begirada, <strong>hezkuntza</strong> arloko honen eraginak, nahiz<br />
bapatekoak ez izan, Frantzian ez ezik Europan nabarmenak izan direlarik 2 . Esan daiteke,<br />
helburuak gauzatzeko urte asko pasa behar izan arren, Iraultza frantsesak <strong>hezkuntza</strong>sistema<br />
nazionalaren zutabeak ezarri dituela, <strong>eta</strong> errealitate hau guztiz oinarrizkoa da<br />
Estatu-Nazio frantsesa eraikitzeko ematen den prozesuan' . Horrela Nazio-Biltzarra<br />
Konstituziogileak 1789ko abenduan aldarrikatutako dekretu baten bidez garbi asko<br />
erakusten du zein den Estatuak <strong>hezkuntza</strong> kontrolpean izateko duen asmoa <strong>hezkuntza</strong><br />
publikoa <strong>eta</strong> irakaskuntza politikoaren zaingoa Departamenduen esku<strong>eta</strong>n uzten duenean,<br />
edota 1791ko irailean hiritar guztientzako irakaskuntza berdina sortu <strong>eta</strong> antolatzeko hitza<br />
ematen duenean .<br />
Ezaguna den Iraultzaren testuinguru gatazkatsuan irakaskuntzaren estatalizazioa<br />
izango dugu oinarri garrantzitsuen<strong>eta</strong>riko bat . Askatasuna, berdintasuna <strong>eta</strong> anaitasuna<br />
prinzipioen inguruan eskola izango da hiritarren batasuna bideratuko duen tresna . Izan<br />
ere, Iraultzaren lehenengo momentutik legegileen helburua hau izango da : hiritarrak egin,<br />
hiritar frantsesak nazio frantsesaren itzalpean . Gómez de Castro-k dioenez<br />
"Por primera vez en la historia de la educación se considera como<br />
contenido educativo en el curriculo escolar la enseñanza de los deberes<br />
cívicos y de la constitución, y para ello proliferan los catecismos, al uso de<br />
dagokionez zeresanik ez dago : ben<strong>eta</strong>n gutxi da hortaz dakiguna <strong>eta</strong> denborari dagokionez oso mugatua<br />
den Hourmat-en lana aipatzeaz gain (HOURMAT, P . (1973) : L'enseignmuent primaire dan les Basses-<br />
Pyrénées au temps de la monarchie constitutionnelle 1815-1848. Anglet :I .P .S .O), Goyhenetcherena<br />
azpimarratuko genuke, gaia Iparraldek pairatu duen "kolonizazioaren" testuinguru orokorrean kokatzen<br />
baitu (GOYHENETCHE, M .(1979) : Pays Basque Nord un peuple colonisé . Hendaia : ELkar) .<br />
2 Estatu espainarreko <strong>hezkuntza</strong>-sistemaren son-eran Iraultza frantsesak izandako eragina<br />
ezagutzeko ikus PUELLES, M . de (1991) : "Revolución francesa y educación : su incidencia en la génesis<br />
del sistema educativo español", in OSSENBACH, G . ; PUELLES, M . de (arg .) : La revolución francesa<br />
y su influencia en la educación en España . Madrid : U.N .E .D .- Universidad Complutense de Madrid<br />
3 Badakigu helburuaren formulazio hutsak -lege mailakoa adibidez- ez duela helburu horren<br />
gauzatze materiala ziurtatzen, <strong>eta</strong> alde horr<strong>eta</strong>tik Iraultza frantsesean agerturiko hainbat asmok ez du<br />
bapateko isaladarik izango . Edozein eran luze joko duen prozesuaren barruan ezinbesteko baldintza dugu,<br />
prozesu horren nondik norakoak ezagutzeko, nazioaren eraikuntzara zuzenduriko xedeen azalpena .<br />
Horr<strong>eta</strong>z gain ere, esan behar da, nahiz <strong>eta</strong> iraultzaileen eginahalak porrotarekin aurrez aurre egin, XIX .<br />
mendeko hezkuntz politikan aurkituko ditugun gai nagusi gehienenak planteiatu <strong>eta</strong> eztabaidatu zituztela,<br />
horren eragina nabarmena izan zelarik .<br />
4 Esan beharrik ez dago Estatu sortu berriak ez duela oraindik Antzinako Erregimenaren<br />
<strong>hezkuntza</strong>-eraikuntza ordezkatzeko mekanismorik, baina horren suntsitzea bultzatuko du .
Change language