Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa

Oinarri Teorikoak
ikuspegi antropologikoa gogoko zuen era berean, komunikazioaren
etnografia ere biziki atsegin du Fasoldek (ibid.: ix).
Gizarte bateko hizkuntz aniztasuna ulertzeko abiabururik argigarrienetako
bat Dell Hymesen ondoko baieztapenak ematen digu: hizkuntza
batek irauten badu, gizartean gainerakoek betetzen ez dituzten zeregin
berezi batzuk dituelako dela pentsatu behar dugu:
The heuristic assumption is that their [of the kinds of codes employed in a
community] separate maintenance implies some specific role for each wich
is not wholly duplicated by any other (…)
(etzana nirea da) (Hymes 1990: 31)
Komunikazioaren etnografiaren kontzeptu nagusiak hauek dira
(Hymes 1990: 22; Fasold 1993: 40-7): hizkuntz komunitatea, deskribatzen
duen taldea hizkuntz komunitatea delako; elkarrekintzaren unitateak:
hizketa egoera, hizketa gertaera eta hizketa ekintza; eta hizketaren
osagaiak —Roman Jakobsonen komunikazioaren teoriatik eratorriak—:
partehartzaileak, kanalak, kodeak, tokia, mezuen forma eta
generoa eta gaia.
Komunikazioaren etnografiak ez du eredu teorikorik garatu, baina
hizkuntzaz arduratzen diren gainontzeko gizarte-zientziekin erkatuta,
nabarmentzen zaizkion ezaugarriak sakontasuna eta arazoak besarkatzeko
ahalmen handia dira Fasolden ustez (1993: 62).
Irizpide metodologikoak
Metodologiaren aurkezpenean oinarrizko banaketa metodo kualitatibo
eta kuantitatiboen artekoa da. Ikuspegi kualitatiboan hizkuntzak
betetzen dituen funtzioak eta funtzio bakoitza betetzeko zer ezaugarri
behar dituen aztertzen da, besteak beste (Fasold 1992: 113). Metodo
kuantitatiboek datuak batez ere errolda eta inkestetatik jasotzen dituzte
eta estatistikaren erabilpen konplexua egiten dute. Arlo askotan erabiltzen
dira (ibid.: 133).
Jarreren azterketa mentalistan eskura dauden bideak aipatuak ditugu
dagoeneko: subjektuen aitorpen zuzena eta ikertzaileak behatzen dituen
portaeretatik jarrerak ondorioztatzea.
Gainerako arloei —hizkuntz hautaketa, iraupena eta ordezkapena
eta komunikazioaren etnografia— dagozkien metodologi irizpideak
bateratuak aurkez daitezke.
Hurbilketa soziologikoak errolden miaketaz, inkestez, galdeketaz eta
soziologian ohikoak diren metodoez baliatzen da. Metodo kuantitatibo
eta estatistikoak dira nagusi (ibid.: 192 eta 215).
Hurbilketa psikologikoaren metodoez Fasoldek egin duen aipamen
ia bakarra jendeen portaera kontrolpeko esperimentuetan aztertzearena
128