Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa

Nafarroako Euskararen Historia Soziolinguistikoa
da (ibid.: 192), baina “egoera teilakatuen” nahiz “akomodazioaren teoriaren”
irizpideak erabat erabilgarriak zaizkigu.
Arretarik handiena hurbilketa antropologikoaren metodoetan 71 jarri
du. Hauetan, datu zenbakarriak erabiltzen badira ere, azterketa estatistiko
konplexurik ez da egiten (ibid.: 193) eta bide nagusia behaketa da.
Ikuspegi antropologikoak komunitatearen barruko ezagutza eta ulermena
bilatzen du batez ere (1993: 47). Bi metodo gailentzen dira: “behaketa
partehartzailea” (“participant observation”) eta “introspekzioa”
(ibid.: 47). Halaber, beste metodo batzuk ere aipatzen dira, hala nola
elkarrizketak, iturri idatziak —egungoak nahiz iraganeko deskribapenak—
(ibid.: 47) eta galdeketak (1992: 239).
Behaketa partehartzaileak —antropologiaren metodo tradizionala—
epe luzea eskatzen du. Ikertzailea komunitatearekiko arrotza da, ez da
bertakoa, eta deskribapen egokia egin ahal izateko mundua komunitateko
partaideek bezala ikusten saiatu beharko du, jasotzen dituen argibideak
bere iritzien galbahetik iragazi gabe. Duen arriskua datuek bertako
kulturan duten esanahi zehatza gaizki ulertzea edota ulertzera ez iristea
da (1993: 47-8).
Introspekzioak ikertzailearen lana bere komunitatean bertan egiten ari
dela esan nahi du (ibid.: 48). Beraz, bi behaketa motaren aurrean gaudela
esan daiteke, kanpotik etorritakoarena eta bertakoarena. Introspekzioa ez
da lehen begirada batean eman dezakeen bezain erraza eta gutxieneko baldintzak
bete behar ditu. Alde batetik, portaera asko begi-bistakoak eta
automatikoak direnez, komunitateko kideentzat oharkabean igarotzen
dira. Bertako ikertzaileak portaera horietako anitz berarentzat ere oharkabean
gelditzeko arriskua du (ibid.: 48). Ikertzaileak, bestalde, komunitateko
praktika eta sinesmenak ongi ulertzen dituela ziurtatu behar du
(ibid.: 49). Azkenik, beste arrisku mota bat ikertzaileak bere komunitatean
gogoko ez dituen aurkikuntzak egiten dituenean gertatzen da. Joera
arriskutsu bat jasotako datu horiek ez onartzearena izan liteke (ibid.: 50);
beste joera bat, beste muturrera joan eta masokismo ariketa batean txartzat
jotzen diren ezaugarriak handitu eta areagotzearena genuke.
Laburpena
Fasolden ekarpena soziolinguistikako sail guztien aurkezpen zehatzean,
hizkuntz bilakabideak aztertzeko ikuspegian eta eskaintzen dituen
ohar metodologikoetan dago batik bat. Bere azalpenetatik, arreta hizkuntz
jarreren, hizkuntz hautaketen eta hizkuntz iraupen eta ordezkapenaren
ataletan jarri dut.
71. Metodo antropologikoak goraipatu dituen beste bat Charlotte Hoffman
(2.3.2.2.3 atala) izan da. Bereziki erakargarriak eta, baldintza teknikoak ongi zainduz
gero, balore handikoak iruditzen zaizkio (Hoffman 1991: 183).
129