08.06.2013 Views

Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa

Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa

Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Erdal Hizkuntz Komunitatea eta Euskara<br />

Lehenago, apirilaren 29an, Gobernazioko ministroari hitz egin ziola<br />

adierazi zion Iruñeko alkateari, eta maiatzaren 13an beste ohar bat igorri<br />

zion Hezkuntzako ministroaren erantzunaren berri emanez.<br />

Hezkuntza ministroak gutun bana idatzi zien Larrondori —“con el<br />

mayor gusto tendré presente el deseo de V.”— eta Irazoquiri —“á la<br />

mayor brevedad posible se dictará la resolución que proceda”— auziaz<br />

arduratuko zela aginduz. Halaber, Grazia eta Justiziako ministroaren<br />

eskutitza (1900-05-17) dugu, zentzu berean zihoana.<br />

Laburbilduz, Iturengo postua maisu erdaldun bati bermatze lanean<br />

hiru ministro —Hezkuntza, Justizia eta Gobernaziokoak—, senadore<br />

bat, diputatu bat, gobernadore zibila eta Iruñeko alkatea ditugu elkartuta.<br />

Politikoki denetatik zegoen: liberalak, kontserbadoreak eta karlistei<br />

loturikoak, baina ezberdintasun politikoen gainetik komun zutena zegoen:<br />

elite politiko-ekonomikoko kidetasuna, estatu aparatuarekiko leialtasuna…<br />

eta erdararen interesen defentsa.<br />

Zauri handiak utzi zituzten Iturengo gertaerek eta hiru urte beranduago<br />

oraindik irekita segitzen zuten. Campionentzat, euskaldunek<br />

euren hizkuntzari uko egin izanaren erakusle mingarria izan zen eta<br />

horrela salatu zuen Irungo Euskal Jaietako 1903ko irailaren 27ko hitzaldian:<br />

Sabéis, señores, lo que sucedió entonces [Aranzadi eta Campionen<br />

1900eko eskutitzak argitaratu zirenean]? Que desde Ituren remitieron á la<br />

prensa una contraprotesta aplaudiendo el nombramiento, cebándole para<br />

que produjese todo el estrago posible. (…). Así, como lo oís, brutalmente,<br />

sin velo ni rebozo: el utilitarismo más pedestre y grosero; utilitarismo de<br />

aldeanos codiciosos.<br />

(1976: 176-7)<br />

Campionen hitzak gogorrak eta, bidenabar, elitismo kutsukoak baldin<br />

baziren, ez zen samurragoa Iturendik Diario de Navarra-k argitaratu<br />

zuen erantzuna:<br />

Bien merece (…) San Martín nuestro religioso reconocimiento (…) por<br />

haber querido nuestro Santo Patrón desagraviar con su protección á<br />

estos sus honrados, nobles, hospitalarios devotos muy dignos de consideración<br />

y respetos de los insultos y sandeces —de los que protestamos<br />

con indignación— que un caballero poco digno se permitió contra ellos<br />

en sus exhabruptos de Irún, atacando su nobleza é hidalguía tan proverbiales.<br />

¡Valiente tonto! ¡Buen campeón para propagar la barbarie!<br />

Perdónalo Señor —que no sabía al fin— que á cada campeón le llega su<br />

San Martín.<br />

(De Ituren. Diario de Navarra, 1903-11-17)<br />

434

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!