Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa

Nafarroako Euskararen Historia Soziolinguistikoa
funtzioak hierarkizaturik daude, hots, nagusitasuna lehen funtzioari
dagokio, berarekin elkartuta bigarren funtzioa dago, funtzio militarra,
eta, azkenik, hirugarren funtzioa dugu, bere zeregina beste bien mende
eta zerbitzuan egotea izanik. Gizarte osatua bizitza garatzeko behar diren
osagai guztiak dituena delarik, bere eraikuntzari buruz hiru funtzioen
ideologiari loturiko ikuspegia erakutsi dute indoeuroparrek. Horrela,
gizarte osoa bere baitan hiru funtzioak biltzen dituena da eta bere osaketa,
bere eraikuntza, konkista edo indarraren bidez lortu ohi da: lehenengo
eta bigarren funtzioetakoek hirugarreneko kideak garaitu, nagusien
bikaintasuna onartarazi eta elkarrekin bizitzera, elkarrekin gizarte bat egitera,
behartzen dituztenean.
Zurien ametsa
Zurien oldartze eta menderatzea, indoeuroparren oldartzea, hots,
pairatu zuen Iparramerikako Seattle Buruzagi Nagusiak, bere herriaren
egoera berria ulertu nahian, galdera hau egin zuen 1855. urtean:
Dios os concedió el dominio sobre los animales, los bosques y los Pieles
Rojas por un determinado motivo. Y este motivo es un enigma para nosotros.
Quizá podríamos comprenderlo si supiésemos qué es lo que sueña el
hombre blanco, qué ideales les ofrece a los hijos en las largas noches invernales,
y qué visiones arden en su imaginación, hacia las que tienden el día
de mañana.
(Seattle 1992: 41)
Zer amesten dute zuriek, zein dira beren seme-alabei eskaintzen dizkieten
xedeak, zein beren etorkizunerako urratsak gidatzen dituzten irudikapenak?
Galdera hauen erantzuna da, hain zuzen ere, ametsa hitza
erabiliz eta guzti, Georges Dumezilek erakutsi nahi izan duena 99 :
La explicación indoeuropea del mundo no es más que uno de los innumerables
sueños de la humanidad, y no constituye, en cuanto a su contenido, un
sueño privilegiado. Pero sí lo es, en cuanto a las condiciones de la observación
por la concatenación de circunstancias que ha hecho que los pueblos
herederos de los indoeuropeos hayan desempeñado en la historia (…) un
papel tan precoz, tan continuado, tan considerable y tan pertinazmente consignado:
en ningún otro caso, se tiene la oportunidad de seguir, a veces
durante milenios, las aventuras de una misma ideología en ocho o diez conjuntos
humanos que la han conservado después de su completa separación.
(etzana nirea da) (Dumezil 1977: 603)
99. Amets hitza darabilen beste bat Georges Duby (1980: 12) historialari frantsesa
dugu, hiru funtzioen ideologiak Erdi Aroan izan zuen eraginaz ari zelarik: “La figura
triangular sobre la cual se erigió el sueño de una sociedad una y trina (…)”. Ikus, halaber,
Le Goffen hitzak, 3. kapituluaren sarreran jasotakoak.
189