Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa

Erdal Hizkuntz Komunitatea eta Euskara
(…)
A la jota, y que viva
de Nabarra el tesón,
y adelante, nabarros,
y á tener corazón!
(Siempre pa alante. Ibid., 63-4)
“Navarra siempe pa alante” erdal komunitatearen ikuspuntutik irudikatutako
nabarrismoaren adierazpena dela esan dezakegu. Bertan, guri
ardura zaigunaren aldetik, Nafarroa, Espainia eta gaztelania osagaiak
azpimarratzen dira. Nafartzaletasuna, nabarrismoa, euskaldunen artean
ere sustraitutako sentimendua zela erakutsi da lehenago, baina a zer diferentzia
goiko jotaren eta 6.5 atalean La Voz de Leiza-tik jaso dudan “Para
mi mujer navarra” poemaren artean!
Nafarroaren eta Euskal Herriaren arteko kontrajarpena berriro 1914.
urtean aurkituko dugu. Urte hartan, EAJk Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta
Nafarroaren artean euskal mankomunitate bat eratzeko deia egin zuenean,
Cayo Escuderorena bezalako erantzuna eman zion Joshe Miguel astekari
karlistak, arrazaz eta hizkuntzaz anai-arrebak izan arren, politikoki
guztiz desberdinak zirela argudiatuz (Navarra y las mancomunidades. La
del Ebro, no: la vasca, tampoco. Joshe Miguel, 1914-02-01. Aipatua in
Garcia Sanz 1994: 162-3).
Nabarrismoaren arrazoibideak, bada, giroan zeuden, eta gelditzen
zena ideologikoki egituratu eta bideragarritasun politikoa zuen egitasmo
batean gorpuztea zen. Hura izan zen, hain zuzen ere, Diario de Navarraren
eginkizuna 1920-30eko hamarkadetan. Nabarrismoaren garaipen
nagusia 1932ko Autonomi Estatututik, “Fueros, sí; Estatuto, no” lelopean
eta azpijoko eta iruzur ugari eginez (Huici et al. 1982: 176),
Nafarroa kanpo gelditu izana izan zen. Bai 1932koan bai 1936. urtean
euskal estatutuari Nafarroako estatutu bakarra kontrajarri zioten.
7.3 Erdal komunitatearen euskarari buruzko diskurtsoak
7.3.1 Diskurtsoen azterketa
Diskurtsoa maiz erabiltzen den eta oso gutxitan definitzen den hitz
horietakoa da. Kontzeptuaren eztabaidan sartu gabe 218 , nik neuk hona-
218. Diskurtsoaren azterketaren arazo orokorretarako ikus Van Dijk (1995), testuaren
gramatikatik hasi eta semantika, estilistika, pragmatika, soziolinguistika, gizarte-psikologia
eta soziologiarainoko ikuspegiak biltzen dituena. Halaber, Greimas eta
Courtes (1982-91), semiotikaren ikuspegi orokorretik. Diskurtsoen azterketaren gauzatzea:
Fairclough (1989) eta Williams (1996), esate baterako.
380