Nafarroako euskararen historia soziolinguistikoa

Oinarri Teorikoak
kuntz azoka nagusitik at gelditu izanagatik gertatu dela esan du. Alegia,
merkatuaren batasuna ez da guztiz burutzera iritsi eta, ondorioz, bere
barrutiaren barnean zenbait probintzia “franko” izan daitezke non hizkuntza
gutxituek, hizkuntza “frankoek”, familia eta lagunartearen esparru
pribatuen azoka txikietan gordelekua aurkitzen duten:
Cierto también que la unificación del mercado nunca es tan absoluta como
para que los dominados no puedan encontrar en el espacio de la vida privada,
entre familiares, otros mercados del que dependen las leyes de formación
de precios que se aplican a los mercados más oficiales (…). Dicho
esto, la ley oficial, así más provisionalmente suspendida que realmente
transgredida, sigue siendo válida y se impone a los dominados en el
momento en que salen de las provincias francas en que el hablar franco circula
(…)
(etzana nirea da) (ibid.: 44-5)
Bazterreko gertaera diren hizkuntza horien adibide garbitzat “erregio”
hizkuntzak jarri ditu Bourdieuk, familiako eta baserritarren arteko
giroetara mugatuta omen daudenak: “Lo que se ve claramente en el caso
de las lenguas regionales cuyo uso se reserva para las ocasiones privadas
—es decir, principalmente en la vida familiar— y, en todo caso, para los
intercambios entre locutores socialmente homogéneos (entre campesinos)”
(ibid.: 44, 2. oin-oharra).
Laburpena
Bourdieuk dimentsio historikoa duen arazo batean jarri du arreta:
hizkuntza legitimoaren garapenaren arazoan, eta, horrexegatik, emandako
azalpen nahiz erabilitako kontzeptuek, aberats eta iradokitzaileak izateaz
gain, zeresan handia dute gure lanean.
Hizkuntza legitimoa estatuaren hizkuntza ofiziala da eta honen babes
osoa du. Bere hedapenean berebiziko garrantzia du hezkuntza sistemak.
Hizkuntza legitimoak lehentasuna erdiesterakoan mekanismo nagusia
ez da estatuaren bortxa edota agindu zuzenetan bilatu behar, hizkuntz
azoka deiturikoan baizik. Hizkuntz azokak mintzaira onetsia zein
den eta mintzaira baztergarriak zein diren erakusten die hiztunei.
Hauek, hizkuntz azokan jardunaren jardunaz beren portaera linguistikoak
gidatuko dituen, eta gizarteko eredu edo jokaerak ugaltzen lagunduko
duen, habitusa bereganatzen dute. Habitusa barneratu izanaren
ondorioa hizkuntza menderatuetako hiztunen adostasuna da, menderapen
sinbolikoa.
Joera nagusia erakutsitako hau izanda, hizkuntza gutxitu zenbaiten
iraupena azaltzea gelditzen da. “Erregio” hizkuntzek iraun baldin badute
estatu mailako azoka batutik kanpo gelditu diren nekazarien hizkuntzak
izateagatik izan dela dio. Dena den, haietaz mintzatzerakoan era-
150