genero- asimetria langabeziaren irudikapen sozialean - Euskara

40
LANGABEZIA FEMENINOA ETA MASKULINOA: GENERO-ASIMETRIA …
Devine-k (1989) erakusten du kontsentsuzko uste motak, estereotipo negatiboak
adibidez, esplizituki diskriminazioa baztertzen duten pertsonengan ere agertzen
direla, arrazazko baldintza (“priming”) baten aurrean kokatu ostean. Autoreak
iradokitzen duenez, aurreiritziaz jabetzen gara esperientziazko ezagutza (sinesmen
pertsonalak) eta ezagutza partekatua (estereotipo kulturalak) aurrez aurre jartzean.
Zenbait autorek, berriz, (Lepore eta Brown, 1997; Judd, Wittenbrink eta Park, 1999)
zehaztapen batzuk egiten dituzte erantzun automatikoen balizko aldakortasun
ezaren inguruan. Dena dela, estereotipo bat, sozializazioaren bidez jasotako ezagutza
partekatua den aldetik baztertua izan daiteke taldeak edota pertsonak eztabaida
sozialean sartzen direnean (Valencia, Gil de Montes eta Elejabarrieta, 2004).
Sinesmen pertsonala, gizabanakoek sozializazio prozesuan jasotako ezagutza
ezberdinen ondorioz hartutako posizionamendua da (Duveen eta Lloyd, 1996).
Sinesmen pertsonala ez da aktibitate kognitiboaren ondorio soila, talde sozialen
esperientzietan eta balioetan oinarriturik baitago. Adibidez, Kinder eta Sears (1981)
eta Katz eta Hass-ek (1988) burututako ikerketetan, zuriek beltzekiko zituzten
arrazazko posizionamenduak bizitza sozialarekiko printzipio orokorrago batzuetan
barneratzen zirela agertu dute. Hau da, beltzen aldeko posizionamendua justizia
sozial eta berdintasun balioen araberako printzipio normatiboen arabera
erregulatzen da eta beltzen kontrako posizionamendua aldiz, etika protestantearen
arabera antolatzen da, meritokrazian eta diziplinan oinarritua. Bestalde, Van Dijk-ek
(1998), azalpen teoriko desberdin batekin, irudikapen sozialen sistema partekatuen
(ezagutza partekatuan oinarrituak) eta egoerazko eredu edo eredu pragmatikoen
(esperientzian eta interpretapen pertsonaletan oinarritua) arteko bereizketa egiten
du, aurreiritzia bien arteko artikulazioan aztertuaz.
Gune zentralaren ikuspegitik, hainbat lanek jorratu dute sistema normatiboa.
Besteak beste, aipagarriak dira Abric (1976), Abric eta Tafani (1995), Flament (1999)
eta Guimelli eta Deschamps (2000) autoreek burututako lanak. Abric-ek (1976)
hasiera batean gune zentraleko elementuak normatiboak edo funtzionalak izan
daitezkeela iradokitzen zuen. Abric eta Tafani-k (1995) burututako ikerketa batean,
argi ikusten da zenbait elementu praktikak aurrera eramateko eta beste batzuk
judizioak plazaratzeko aktibatzen direla. Gainera zenbait elementu misto ageri dira,
era berean normatibo eta funtzionalak direnak. Elementu normatibo eta funtzionalen