genero- asimetria langabeziaren irudikapen sozialean - Euskara

54
LANGABEZIA FEMENINOA ETA MASKULINOA: GENERO-ASIMETRIA …
zen, baina ez zen jarduera preziatutzat hartzen. Izan ere, elizak pobrezia eta
umildadea aldarrikatzen zuen, beste munduarekiko salbazio bide bezala, lana
aberastasun iturria zela baztertuz. Praktikan, eskulana morroien eginkizuna zen,
jarduera makur eta zitala. Estamentu pribilegiatuek, nobleak eta goi mailako kleroak,
lan eta langilearekiko zuten mesprezua ia XV. menderarte mantendu zen. Estamentu
hauetako kideak, eginkizun duinagotan ziharduten, gudan, aisialdian edota
kontenplazioan. Familia, gremioekin batera, ofizioen sisteman oinarrizko instituzioa
zen, lanaren antolakuntzan eta birsorkuntzan. Hirietan, familia produkzio unitatea
da eta estratifikazio sozialean funtsezko papera du, lanbideak eta kualifikazioak
birsortuaz, bakoitzaren estatus propioarekin. Industriaurreko familia langileetan,
ohikoa zen haur eta gazteek lan egiteko gai ziren momentutik lanean hastea,
neskametzan (neskatoen kasuan) eta ofizioen ikasketetan (mutikoen kasuan) batez
ere. Jarduera hauek, familien diru sarrerak handitu edota behintzat gastuak
murrizten zituzten. Gremio-egiturak, kategorietan oinarritzeaz gain (ikastun, ofizial
eta maisu), bereizketa sexuala mantentzen zuen, non emakumeen lanak gutxiago
balio zuen. Emakumeen lana baztertua egon zen, familiaren edota pertsona beraren
(alarguna, ezkongabea) biziraupenerako beharrezkoa bazen ere. Emakume gehienek
neskametzan jarduten zuten eta, bigarren maila batetan, gremio-sisteman laguntzaile
lanetan. Bestalde, salmentari dedikaturiko emakumeak ere bazeuden. Lan
ordainduarekin batera, emakumeek etxean burutzen zuten lana funtsezkoa zen
artisau-familien biziraupenerako, jarduera honek lanaren antolakuntza sozialean
eragiten zuelarik. Hau da, 20 eta 30 urte bitarteko emakumeen soldatapeko
populazioan murrizketa nabarmena zen, adin-tarte honetako emakumeek urte
batzuk umeak izaten eta hazten ematen baitzituzten (Aizpuru eta Rivera, 1994).
XV eta XVI. mendeetan, errenazimenduaren ideia berriekin batera lanaren
kontzeptua birgaitu zen, eskuzko lanaren eta lan intelektualaren arteko banaketa
mantentzen bazen ere. Lutero eta Calvino-rekin, lehen kristau erreformatzaileak
agertu ziren. Lutero eta Calvino-k lanaren etika defendatzen zuten, Europaren
iparraldean orden sozialaren baitan ardatz antolatzaile nagusia izango zena. Honela,
baztertuak izan ziren hainbat lanek, erreformaren eskutik balio positiboa hartu
zuten. Lanaren eta aberastasunaren garrantzia defendatzen ziren. Erlijio mailako
aldaketa hauekin batera, produkzioaren eta merkataritzaren hazkundea eman zen.