genero- asimetria langabeziaren irudikapen sozialean - Euskara

58
LANGABEZIA FEMENINOA ETA MASKULINOA: GENERO-ASIMETRIA …
Estatuak ekonomiarekiko dituen funtzioen aldaketa XIX. mende bukaeran eta
XX. mende hasieran hasi zen, baina benetako sendotzea II. Mundu gerraostean eman
zen. Prozesu honetan, salbuespen nagusiak herrialde iberiarrak ditugu, Espainia eta
Portugalek diktadura bizi baitzuten (Moreno, 2003). Ongizate Estatua finkatzean,
enplegu politikak ez ziren soilik segurtasun sarera mugatzen, lan merkatua arautzen
zuten eta Estatua bera bihurtu zen enplegu sortzaile garrantzitsua. Ongizate Estatua,
enplegu betean eta langile maskulino produktiboan oinarritzen da (Esping-
Andersen, 1996). Rolen banaketa argia eman zen, gizona soldatapeko lanaz
arduratzen zen, familia-burutzat hartuta, eta emakumea, etxeko lanean eta ugalketan
murgiltzen zen. Enplegu betea Ongizate Estatuaren ardatza zen, bere
funtzionamendu egokia ahalbidetzen zuen eta eskubide sozialen elementu
bermatzailea. Enplegua ez zen soldata soilik lortzeko bidea, Ongizate Estatuan
eskubide sozialak eskuratzeko giltza bihurtu zen (Moreno, 2003).
Ongizate Estatuan, langile-kultura gainbehera joan zen, batez ere klase
kontzientziari eta pertenentzia-taldeari dagokionez. Lanaren balioa, identitatearen
ardatz nagusi bezala, bere zentraltasuna galtzen joan zen. Kontsumoa gizartearen
ardatza da. Helburua, soldata altua lortzea da, kontsumorako baliabideak izatearren.
Langile kulturatik kontsumismoan oinarritutako gogobetetze kulturara (Galbraith,
1992) pasa gara. Gizarte ekoizle izatetik gizarte kontsumitzaile izatera pasatzerakoan,
aldaketa sozial garrantzitsuak eman dira. Enplegurako arau berriak ezarri dira,
konpromiso motz eta ahuletan oinarrituak. Gizarte kontsumistak lana bere izaera
instrumentalean baloratzen du (Castillo, 1989). Enplegua kontsumitu ahal izateko
bidea bihurtu da eta bere balio sinboliko edo identitarioa bigarren mailan geratu da.
Kontsumoak gizabanakoari gizartean lekua izateko aukera ematen dio eta enpleguan
edota klase sozialean oinarritutako identitateak gainditzen ditu. Erreferentzia puntu
berriak kontsumoa eta indibidualismoa dira. Egoera honetan, arazoa kontsumoaren
munduan sartu ezin denean, baliabide faltarengatik, ematen da (Moreno, 2003).
Bestalde, gaur egungo gizarteak enplegurik gabe dauden pertsonak mespretxatu eta
baztertzen ditu (Aizpuru eta Rivera, 1994). Era berean, lan merkatutik kanpo
daudenen aldetik, langabezia estrukturalaren hazkunde eta finkatze garaian, lanak
balio handiagoa hartzen du, lana auto-estimarako eta errekonozimendu sozialerako
faktore bilakatuz. Hala ere, Aizpuru eta Rivera-ren esanetan (1994), lanaren izaera