genero- asimetria langabeziaren irudikapen sozialean - Euskara

TEORIATIK IKERKETA OBJEKTURA
Gizarte haietan, lana bizirik irauteko beharrezkoa zen eta bizitokian bertan edota oso
hurbil burutzen zen. Antzinaroan, eskulanaren eta lan intelektualaren arteko
banaketa emateaz gain, lan hauenganako balorazio desberdina garatzen hasi zen.
Lan intelektualak prestigioa mantendu bazuen ere, eskulana pixkanaka-pixkanaka
galduz joan zen. Grezian, K.a IV menderarte, lanak ez zuen izaera iraingarria,
nekazari libreek eta artisauek prestigio sozial maila mantendu zuten. K.a. IV
mendetik aurrera, esklabotzaren orokortzearekin batera eskulanaren balorazioa
gainbehera joan zen, esklaboei zegokien jardueratzat joz. Alor publikoko -politikoa-
jardueren eta biziraupenera bideratutako jardueren arteko banaketa eman zen.
Jarduera politikoa hiritar libreen zeregina zen eta biziraupenera bideratutako
jarduera, lana, esklaboek burututako jarduera. Esklabotzarekin, lan jarduera gizakien
izaeratik at kokatzen da (Arendt, 1993). Esklabotza, berezko fenomeno naturala
delako ideia hainbat filosofok defendatu izan du. Aristotele-ren arabera adibidez,
esklaboa, hiritarraren lanabesa zen eta gizatiar izaera ukatzen zitzaion, “Sin
embargo, está claro que, por naturaleza, unos son libres y los otros esclavos. Y que a
éstos les conviene la esclavitud y es justa” (Aristóteles, 1986, 49 or.). Erroma
klasikoan lana esklabotza-sisteman oinarritzen zen eta Grezian izandako antzeko
garapena eman zen. Esklabotzak ekonomian garrantzia hartzen zuen heinean,
Errepublikaz geroztik batez ere, klase aberatsen aldetik eskulanaren mesprezua
ematen hasi zen, Inperioaren garaian mesprezu hau orokortu zelarik. Esklabotzak
eskulanaren inguruko aurreiritziak indartu zituen, lana askatasun ezarekin lotuz.
Lanaren ikusmolde negatibo honek, gainera, teknikaren geldialdia ekarri zuen,
esklaboekiko mesprezuak eskulan mota guziak kutsatzen baizituen (Aizpuru eta
Rivera, 1994).
Erdi aroan, lana duintzearen aldeko prozesua hasi zen. Kristautasunak, arima
eta gorputzaren arteko banaketarekin, bizitzaren ikuspegi bikoitza ezarri zuen.
Ikuspegi bikoitz honek lanarekiko esanahian eragiten du, lanarekiko ikusmolde
anbibalentea suspertuz. Batetik, biblian, lana sorburuko bekatuaren ondorio moduan
aurkezten zen. Hala ere, lana ez zen berez txarra, bekatua zen lana pisutsua eta
aspergarria bihurtzen zuena. Bestalde, sufrimenduak berarekin salbazioa zekarren.
Dena den, lana jarduera baliogarri eta duina zelako ideia garatzen zihoan,
merkataritza-jarduera baztertzen bazen ere (Medá, 1998). Lanaren justifikazioa egiten
53