istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
müdahale edebilmeyi yani, toplumsal dayanışmanın
az olmasını, insanların apartman dairelerinde
sadece çekirdek aile yapısı içerisinde kalmalarını
ve kameralarla donatılmış işyerlerindeki iş arkadaşlarıyla
sosyalleşeceği, eğleneceği, gezeceği,
çalışacağı, sevişeceği, hatta protesto edeceği
yerlerin daha önceden belirlenmiş ve kontrollü
olmasını ister. Kentleşmenin elbette olumlu yanları
da vardır. Ama sadece kapitalist ülkelerde
yaşanan kentleşme deneyimleri dışında da farklı
kentleşme modelleri üzerine düşünülmelidir.
Yoksa kentleri, sokak ve meydanlardan oluşan
bir yapılar bütünü olarak görme yanılgısına düşülebilir.
Halbuki yaşayan bir kent, tüm sorunlarının
o kentte yaşayanlarla birlikte çözüldüğü,
alternatif yaşam alanlarının bulunabildiği bir yer
olabilmelidir.
—Bülent Usta
>Çarpık Kentleşme, Göç
GESTALT ÇÖKMESİ
Karmaşık kentsel biçim(ler)in görsel tanınması
ve yeniden inşasında bir sınır durumunu
veya başarısızlığı belirtmek için bu makalenin
yazarı tarafından icat edilmiş bir terim.
Gestalt kuramının 20. yüzyılın başında formüle
edilen görsel algı ilkeleri, görüngüsel karmaşıklığı
algılayan zihnin biçimlerin görsel yeniden inşasında
başvurduğu basitleştirici ve birleştirici eğilimi
vurgulayarak azaltmayı amaçlıyordu. İstanbul
şehrinin dinamik ve sınır tanımayan büyümesi
bu eğilim için bir sınav niteliği taşıyor. “Gestalt
çökmesi” terimi, Gestalt kuramının basitleştirme
ve birleştirme problematiği şehirde işleyen
biçimsel süreçlerin artan karmaşıklığının ve bilgi
içeriğinin incelemesini de içine alacak şekilde
genişletildiğinde karşılaşılan algısal rahatsızlığı
niteliyor. Bağlamlarının dinamik ve değişken
etkileriyle etkileşime giren ve evrilen karmaşık
kentsel biçimlerle ilişki içerisinde Gestalt üretiminin
temel ilkelerinin işleyişiyle ilgili bir sınır
durumunu belirtiyor.
Gestalt kuramının görsel düzen ilkeleri görsel
bir deneyimin parçaları ile bütünü arasındaki
ilişkinin bütünsel bir bakış açısıyla anlaşılmasına
dayanır ve zihnin en basit ve en istikrarlı görsel
yeniden inşayı tercih ettiği yolundaki kapsayıcı
gestalt önermesine ulaşır: Zihin görsel deneyimde
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-111