istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
Üretimin tüketim tarafından sürekli olarak
uyarılma zorunluluğu, kapitalizmin fabrikada
yaptığının, yani üretimi artırmak için mekanı ve
zamanı örgütlemesinin, tüketim alanında tekrarlanmasını
gerektirir. Kapitalizmin üretimi
arttırmak amacıyla üretim araçlarını ve tekniklerini
geliştirme yönündeki zorunluluğu, aynı
zamanda tüketimi artırmak için yeni tüketim
araçları ve teknikleri geliştirmesini zorunlu hale
getirmektedir. Yeni pazarlama stratejilerinin
geliştirilmesi, reklam sektörünün genişlemesi,
modanın tüketimi artırıcı bir sosyo-kültürel fenomen
haline gelmesi, gelişen bilişim teknolojisine
paralel olarak internetin yeni bir tüketim aracı
olarak kullanılması ve alışveriş merkezlerinin
tüketim araçları olarak yeniden örgütlenmesi bu
sürecin parçalarıdır. Bu nedenle özellikle 60’larla
beraber önem kazanan ve nitelik değiştiren alışveriş
mekanları, her türlü kültürel, ikonografik
ve toplumsal anlamının yanında, kapitalizmin
tüketimi artırmak amacıyla örgütlediği mekanzaman
düzenlemeleri olarak karşımıza çıkarlar.
Ancak, fabrika ile alışveriş merkezleri arasındaki
temel fark, fabrikanın olduğu şeyin gizlenmesine
ihtiyaç yokken, tüketim araçlarının sadece
tüketimi organize etmek için varolduklarının, gizli
bir montaj hattına sahip olduklarının, insanların
bu mekanizma içinde “tüketici proleter” kalabalığına
dönüştüklerinin gizlenmesi gerekliliğidir.
Kişisel beğenilerin ötesinde içerideki ihtişamın,
pahalı ve zengin malzeme çeşitliliğinin, çekici
eğlence ve yemek yeme imkanlarının, hijyenik
görüntünün, bol miktardaki ışığın ve şeffaf cam
vitrinlerin arkasında gizlenen şey, bir tüketim
fabrikasının içinde olunduğudur.
İstanbul, ABD’de Minnesota’daki “Mall of
America”dan sonra dünyanın en büyük ikinci
alışveriş merkezine sahiptir. Yakın zamanda,
“Avrupa’yı İstanbul’a getirdik ama pasaportsuz
girilecek” sözleriyle açılan Cevahir Alışveriş Merkezi
gelişmişliğin bir sembolü, İstanbullunun hayatına
katılan yepyeni ve önemli bir değer olarak
sunuldu. Yapı ile ilgili tanımlamalarda ne kadar
büyük olduğu, aynı anda kaç insanın içinde bulunabileceği,
yılda ne kadar insanın ziyaret edebileceği,
kaç mağaza, sinema, eğlence merkezi,
fast-food lokantası, yürüyen merdiven, asansör,
kolon olduğu, hatta kaç kilometre korkuluk kullanıldığı
bile anlatıldı. Sanki kent içinde kent.
Herşeyi orada bulmak, dışarı çıkmadan bütün
gün orada yaşamak mümkün. Tam da bu nedenle
Cevahir Alışveriş Merkezi, benzerleri gibi içinde
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-021