istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
fazla yolcu alabilen kapasiteleriyle trafikte kaldıkları
biliniyor. Bu halleriyle, özellikle Kadıköy
ve Beşiktaş iskele meydanlarında uzunca yıllar
özellikle de turistler için ilginç görüntüler oluşturdular.
1990’ların ortalarında teşvikler sonucu
sarı minibüslere dönüşen pek çok dolmuş hala
ömrünü sürdürürken, bir çoğu da gelişen şehrin
genişleyen güzergahlarında yetersiz kalarak kalktı
veya yine aynı nedenle yeni hatlar devreye girdi.
Her yerde duran, her yerden yolcu alan, şahsi
arabanın pratikliğini makul bir ücretle kullanıcısına
sunan dolmuşların bir diğer versiyonu da
kuşkusuz yolcu kapasitesi daha yüksek olan minibüsler
(bak. Minibüs) olmuştur. Ne var ki daha
alt sınıflara hizmet veren minibüslerle daha nezih
bir yolcu kitlesine (özellikle kadınlara) yönelik
dolmuşlar arasında bir sınıfsal fark olduğu da
bilinir. Dolmuşlar kadar dolmuş şoförlerinin de
özgün karakterlerinden bahsetmek gerekir. Tıpkı
gemilerin kaptanları gibi, dolmuşların şoförleri
de otoriter bir kimlik taşırdı. Kimisi aksi olur, kimisi
sohbeti sever, kimisi sık durdurulmaya itiraz
eder ve böylelikle her biri taşıdıkları yolcular için
bazen gülünç, bazen sinir bozucu bir hikayenin
kahramanı olurlardı. 1960’larla 1990’lar arasında
işleyen dolmuş hatları, İstanbul’un artan nüfusu
ve yoğunlaşan trafiği içinde yerlerinden oldular,
toplu taşımacılığın artan etkinliğinin gölgesinde
kaldılar. Değişen İstanbullular gibi onlar da değiştiler,
sarardılar, minibüsleştiler, eski sosyal
dokularının yerini yeni metropoliten İstanbul
taşımacılığına bıraktılar. Bu anlamda dolmuşlar
İstanbul’un nostalji söyleminin (bak. Nostalji)
vazgeçilmez bir parçası olmaya devam etmekteler.
—Arzu Öztürkmen
>Minibüs, Nostalji
DÜĞÜN TOPOĞRAFYALARI
İstanbul’un kültürel topoğrafyasının bileşenlerinden
biri. [Ed.]
Toplumsal bedenin kurucu öğelerinden olan nikah
töreni ve düğün, özel mekan ile kamusal mekan
arasında, kişisel fantezi ile yurttaş fantezisi arasında,
kişisel arzu ile kolektif onay arasında bir yerde
konumlanır. Irit Rogoff’un kavramsal çerçevesini
hazırladığı ve küratörlüğünü gerçekleştirdiği De-
Regulation with the work of Kutluğ Ataman [Kutluğ
Ataman Eserleriyle Serbestleştirme] başlıklı sergi
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-085