istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
lar. Sözde bir kentli olarak “kendimizi” kente,
semtimize ve sokaklara yerleştirdiğimizde de bu
mitler ve fısıltılar ile yörüngemizi bulmaya çalışırız.
“Öteki” ile aramızdaki mesafeyi mimari bir
çevreye dönüştürdüğümüzde ise sosyal tabularımızı,
şiddeti ve kentsel ayrışmayı besler, kamusal
alandaki birlikteliğimize temas eden kentsel
belleği ise kesintiye uğratırız. Küresel kentlerde
etnik ve sosyal farklılık, ayrışmaya eşlik eder; kolektif
bir kentsel bellek tanımlanamaz, tahayyül
edilemez olur. Mekana dair muğlak kimlikleştirmeler;
endişe, kaygı, güvenlik ve güvenliksizlik
kavramlarını merkezine alan kentsel söylemlere
yol açar. Gettolar, kentin çeperleri, kapalı siteler
ya da zıt sosyo-kültürel ve ekonomik arkaplanlara
sahip diğer kentsel alanlar, aslında gerçek olgular
üzerinden yükselmeyen bu kentsel söylemlerle
mitleşirler. Geçen yüzyıldan bu yana, “kent” ve
“metropolis” kavramları heterojen ütopyalara,
birbirinden farklı toplulukların bir aradalığına ve
halk yığınlarının kamusal alana katılımına referans
verip durdular. Fakat 1990 sonrasında kentsel
ütopyaların ve çokkültürlü, elit, modern kentlinin
iflasına şahit olduk. 11 Eylül’le birlikte güvenlik,
terörizm ve acil durum söylemleri küresel kentlerdeki
kontrol mekanizmalarını meşrulaştırır
oldu. Sanal kimlik kontrolleri, kamusal alanın her
köşesini kaplayan gizli kameralar, etnik kimliklere
sahip vatandaşlar için kısıtlamalar ve bu doğrultuda
yeniden yapılanan, özelleşen mimari çevre,
çeşitli gözetleme mekanizmaları oluşturmakta.
Son yıllarda çoğalan ve altkentleşmeye damgasını
vuran kapalı siteler, birçok küresel kentte
olduğu gibi İstanbul’da da izlenen bir olgu.
1995’ten sonra İstanbul kent çeperlerinde duvarlarla
ve her türlü güvenlik sistemi ile korunan,
belirli bir yaşam vaadi ile de bir cemaatleşmeye
işaret eden, özellikle üst orta sınıf müşterilere
hitap eden kapalı siteler, son zamanlarda kentsel
ayrışmanın toplumsal ve kültürel yörüngesini
belirliyor. 1990 sonrası neo-liberal ekonomik
stratejiler sonucu ortaya çıkan yeni üst orta sınıf
ve konut mevzuatındaki değişiklikler, bu kapalı
sitelerin oluşumunda etkin oldu. Bu yerleşim
alanlarının satışında kullanılan anti-ütopik kent
söylemleri, özlenilen bir Modernizmi tarifliyor:
Güvenlik tehditleri, hijyen isteği, deprem korkusu,
hava kirliliği, trafik yoğunluğu ve kentsel kaygı.
Görsel imgeler ve özellikle İngilizce kelimelerin
yoğun olarak kullanıldığı reklam afişleri ve ilanlar,
bu söyleme gerçeklik kazandırıyor.
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-118