istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
BAYRAMLAR
Türkiye’de “bayram” olarak tanımlanmamış
bazı günler de vardır. [Ed.]
“Bayramlar açısından zengin” bir ülke olan
Türkiye’de “bayram” kavramı aslen iki dini tatile
tekabül eder. Şeker Bayramı (Ramazan Bayramı)
ve Kurban Bayramı öteden beri toplumun tamamını,
özellikle de toplumsal ve ekonomik boyutta
harekete geçiren iki büyük şenlik vesilesi olmuştur.
Dini bayramların yaklaştığı, yeni elbiselerin
ve şekerlemelerin pazarlandığı açık pazarlardaki
artıştan anlaşılır. Bu bayramların bir diğer özelliği
yaşlılara yapılan yoğun aile ziyaretleridir, bu
gelenek tüm şehri ters yönlerde harekete geçirir
ve görünür bir “bayram trafiği sıkışıklığı” oluşturur.
Hediyeler ve bağışlar da bu bayramların
bir parçasıdır, tamamı İstanbul’da bulunan geleneksel
Osmanlı vakıflarına toplu ziyaretlerde
bulunulur. İslamcı hareketin etkisiyle İstanbul’da
farklı belediyeler Ramazan Bayramı sırasında parasız
iftar yemeği sunarlar. 1990’ların ortasından
bu yana, İslamcı hareketin İstanbul’da “ulusal
bayramlar”ın kutlanma biçimi üzerinde de bir etkisi
oldu. Dini bayramlar gibi “ulusal bayramlar”
da toplu kutlamalar arasında önemli bir yer tutar,
tüm okullar ve devlet daireleri ülke çapında kapalıdır.
Dikkat çekici kutlamalara sahne olan ulusal
bayramlardan biri “Cumhuriyet Bayramı”dır,
şehrin her yerinde bir bayrak asma (bak. Bayrak),
halka açık pop müzik konserleri ve sergiler yoğunluğu
yaşanır. Diğer iki ulusal bayram “Gençlik
ve Spor Bayramı” ve “Çocuk Bayramı” genellikle
stadyumlarda ve okullarda kutlanır. Daha çok orduyla
ilişkilendirilen “Zafer Bayramı” akademik
takvimin dışında kalır ve İstanbul’daki kutlamalar
genellikle Heybeliada Deniz Harp Okulu ile sınırlıdır.
Yerel olarak kutlanan “ulusal öneme sahip”
bayramları da belirtmek gerekir. Bu bayramlar
genellikle belli bir yerin kurtuluş gününü veya
Atatürk’ün belli bir şehre yaptığı ziyaretin gününü
kutlamak içindir. Mesela 6 Ekim’deki “İstanbul’un
Kurtuluşu”nda İstanbul’daki tüm okullar ve devlet
daireleri tatildir. İstanbul aynı zamanda “Anneler
Günü” ve yeni milenyumun şehrin yükselen alışveriş
merkezleri (bak. Alışveriş Merkezi) tarafından
desteklenen bir fenomeni olan “Sevgililer
Günü” gibi küresel kutlamaların da etkisinin en
güçlü hissedildiği büyük şehirlerdendir. Bu yeni
küresel kutlama geleneği, İstanbul’un, Müslüman
olmayan cemaatlerin Paskalya ve Noel’i kutladıkları
kozmopolit geleneğinden son derece farklıdır.
Noel kutlamaları İstanbul’da, genellikle Taksim
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-059