istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
yükselme talebi büyüktür (bak. Gecekondu; Postgecekondu).
Kent ekonomi ve nüfus açısından büyüdükçe
yükselme daha da kaçınılmaz olacaktır.
Ne var ki, İstanbul bu yükselme gerçeğiyle
epey sorunlu bir ilişki yaşar. Hemen herkesin
kendi yerleşme alanında yükselme talep ettiği ve
bundan yararlanma beklentisine girdiği bu kentte
anketler çok büyük bir kentli kitlesinin az katlı tek
aile evleri istediğini ortaya koyar. Oysa, bu nitelikte
evlere sahip olabilen varlıklı gruplar bile, o az
katlı evlerini kaçak çatı altı katları ve zemin altı
inşaatıyla düşeyde sürekli büyütmektedir. Varlıklı
çekirdek ailenin domestik alan talebi bile, düşey
sınırları zorlayarak artmaktadır. Ama, hemen her
gelir grubunun kendi olanakları oranında katıldığı
bu spekülatif kazanç pastası yine de meşruiyet
kazanmaz. Kendileri ondan yararlananlar, kentin
yükselmesini çok ciddi bir tehdit olarak değerlendirirler.
Basında en kolay tepki hedefi haline
gelen haberler yüksek yapı inşaatları olur. Hemen
her kentsel sorun yükselmenin bir fonksiyonu
olarak tahayyül edilir. Sözgelimi, trafik o yapılar
yüzünden tıkanmakta, kentsel donatılar yetmemekte,
siluet bozulmaktadır (bak. Siluet). Böyle
genel bir meşruiyet bunalımı yaşayışından ötürü,
kentin yükselmesini sükunetle tartışmak kolay
gözükmez. Her bir yükselme durumunu kendi
kentsel ve mimari komplikasyonları açısından
tartışmak da ender olarak mümkündür. Kentliler
yükselmenin maddi nimetlerinden yararlanır ve
en çok iki katlı bir kentte yaşamak istediklerini
ifade eder dururlar. Kendi kendisiyle bile samimiyetle
ve dürüstlükle konuşmayan, her gün aynı
çelişkiyi yeniden ürettiğini farketmeyen bu kentli
grubun ise, kentin değişimi ve denetlenmesi konusunda
kamuoyu oluşturma şansı doğal olarak
düşüktür. Bu kentte her yakınma gibi yükselmeye
yönelik olan da daha ifade edildiğinde gündemden
düşer ve kayda değer bir tepkiye dönüşmez.
O yakınmanın varlık nedeni, belki de tepkilerin
ifade edilmesi değil, henüz tepkiye dönüşmeden,
potansiyel olarak sahip olduğu basınç oluşturma
ihtimalinin baştan bertaraf edilmesidir.
—Uğur Tanyeli
>Bağdat Caddesi, Gecekondu, Post-gecekondu,
Siluet
ZAMAN
İstanbul’da, kentsel günlük yaşamda, yoğun
ve birbirine bağlanmış metrik mekanı
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-399