istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
yansıttığı imge olarak algılanır. Şehir, ne olduğundan
öte nasıl sunuluyorsa odur artık. Her yapı,
her proje, arkasındaki ideolojiyi yansıtır. Böylece
yaratılan imgeler ve ideolojiler bağlamında şehrin
görüntüsü kendini daimi olarak yenilemektedir.
Reklamın cennet vaadi, 1960’larla beraber
İstanbul ile bedenlendi. “Taşı toprağı altın şehir”
vurgusuyla İstanbul, reklamın, vitrinin ve vadedilen
cennetin ta kendisi oldu. Yaratılan imgeler
ile zenginleşen cennet vaadi sayesinde milyonları
kendine çeken İstanbul, sahip olduğu tüm zenginliğin
ve yansıttığı görüntünün herkes için mümkün
olabileceği yanılsamasını üretmeye başladı.
Bu eşitlikçi cennet vaadinin ardında ise yoksulluk,
eşitsizlik, dışlanma, şiddet ve rant saklıydı.
80’lerden sonra reklam, imgeler yolu ile gerçekliği
manipüle ederek gerçeklik algısını kırmaya
başlarken, kavramlar, değerler, dil, söz ve kültür
de bir ürünün pazarlanmasında kullanılan araçlar
haline geldi. Tüketim toplumuna dönüşmenin
kaçınılmaz sonuydu bu... İstanbul da bundan
payını alarak metalaşmaya ve bir gösteri mekanı
olarak sunulmaya başladı. Şehir, hem İstanbul’da
yaşayanlar hem de İstanbul’u dışarıdan izleyenler
için seyirlik bir hale geldi.
Kavramlar, tarihsel ve kültürel anlamlarını
doğal veya yapay bir sürecin parçası olarak yitirdiklerinde
yeniden tanımlanmaya uygun hale
gelirler. Tanımlamanın yeniden yapılabilmesini
mümkün kılmak için ilk olarak kavramın içinin
boşaltılıp anlamdan arındırılması ve yeni imgelerle
şekillendirilmesi gerekir. Sözkonusu olan
kavram, bu yeni tanımlama sonrasında toplumsal
anlamı olmayan bir imgeye dönüşüp metalaştığında
artık her şey olasıdır. Bu metadan kar sağlayanlar,
metanın ciddiye alınmaması ve anlamını
sürekli olarak yeniden üretmesi ölçüsünde mutlu
olurlar. Çünkü ürünlerinin daimi olarak satmasını,
bu yüzden de ürünlerinin kendiliğinden
eskiyebilir olmasını isterler. Bu noktada reklam,
yenilenme sürecini hızlandıran bir katalizör görevi
görür. İstanbul için de böyle olmuştur. Yerelin
“taşı toprağı altın bir cennet” tasvirinden küresel
sermayenin “yeni bakiresi”ne doğru evrildiği süreç
içinde İstanbul ve ona ait olan her şey ya anlamını
yitirmiş ya da sermayenin lügatına uygun
olarak yeniden anlamlandırılmıştır.
Piyasanın varlığı yenilik kavramını kaliteden,
anlamdan ve değerlerden bağımsız olarak
pazarlanabilir hale getirir. Büyük, gerçek, kalıcı
ve dayanıklı şeyler istemeyen sermaye sahipleri-
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-284