istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
yıldır yoğurup kaynaştırıyordu bu dünyanın çocuklarını.
Şimdi ise kadim zamanlardan beri sınır
nedir bilmemiş topraklara cetvelle çizilen ayrımcı
çizgilerin travmasını ve farkılıklara vurgu yapan
bir söylemin yapay kavuşamama sendromunu
köprü kurarak çözmeye çalışmak sonuçsuz kalıyor.
Çünkü araya köprüler atmak, geçişkenliği
artırsa da daimi olarak kavuşamama haline ve
farklılıklara vurgu yapmaktan başka bir sonuç
üretemiyor.
—Ahenk Dereli
İKİYÜZLÜLÜK (I)
Bu durumda tüm şehirler ikiyüzlüdür diyebiliriz.
Tüm dünya şehirleri arasında en ikiyüzlü olansa
İstanbul’dur. Bu yüzün ana hatlarını, topoğrafya
ve mimari belirler. Bu başlı başına bir ikilik barındırmaktadır;
biri ölümsüz diğeri ölümlü iki yüz…
Topografyanın kalıcılığı ve insanın (mimarinin)
geçiciliğini gösteren bu ikiyüzlü durum, pervasızca
yıkılıp yenilenen İstanbul’da keskinleşir.
Çeşitlilik ve çelişkiler, İstanbul’un mimarisinde
pek çok başka yüz ortaya çıkarır. Bunlar
gecekondulardan (bak. Gecekondu) çok katlı plazalara,
mahalle çarşılarından alışveriş merkezlerine
(bak. Alışveriş Merkezi), yüzlerin değişken
hallerini yansıtır.
Her metropolün olağan hali. [Ed.]
Yüz, iç ve dış arasındaki ara katmandır. Böylelikle
fiziksel olarak daha soyut, bulanık ve biçimsiz
olan duygular, düşünceler, hatta yaşam tarzları,
yüz katmanına geçerek görsel ve somut bir dışavuruma
dönüşürler. Bu dışavurumun birden fazla
veya birbirine zıt biçimlerde olması durumuna
ikiyüzlülük denir. Şehirlerin de kendilerine özgü
yüzleri vardır. Bunlar çoğu zaman birden fazladırlar
veya birbirlerine zıt olarak ortaya çıkarlar.
İki yakalılık, bu ikiyüzlülüğün en sivrildiği
durumlardan biridir: Avrupa yakası ve Anadolu
yakası. İstanbul’un karşılıklı duran bu iki yüzü,
sosyolojik ve fiziksel birçok travmanın sebebidir.
Yarım Batılı yarım Doğulu olmak arasında gidip
gelmek pek çok duygusal ve fiziksel “gelgite” sebep
olurken, en büyük fiziksel travma “trafik”
sıkışıklığı olarak ortaya çıkar. Böyle bir ikiyüzlülük
pek hoş görülmez, bu sebeple şehrin bu iki
yüzü mütemadiyen birbirine bağlanmaya çalışılır.
Köprüler, deniz altı tünelleri...
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-151