istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
İstanbul’un nüfusunun bugüne oranla daha
az olduğu dönemlerde bu ortamlar hala nezih kalabiliyor
ve güvenle denizden istifade edilebilecek
alanlar olarak görülüyorlardı. Bu durum, artan
nüfus ve talebin getirdiği sınıfsal farklılaşma ile
1970’lerden itibaren belirgin bir değişim gösterdi.
İstanbul’a bu dönemde yeni yeni yerleşen pek çok
göçmenin ilk arzusu denizi görmek ve tecrübe
etmekti. Ne var ki bu göçmen nüfusun plajlarda
boy gösterebilen kesiminin daha çok kentsel
deneyimden yoksun erkeklerden oluşması bu
alanları zamanla “aile ortamı” olmaktan çıkardı.
Bugün bu plajların büyük çoğunluğu kapanmış
durumda ve yeniden canlandırılmak isteniyor.
Yine de, bugünün İstanbul’unda yaz aylarında
hala Boğaz kıyılarının veya Yenikapı gibi pek çok
sahilin başka türlü denize girme fırsatı olmayan
erkekler tarafından kullanıldığı görülür. Sahillerdeki
bu sınıfsal değişimin bir sonucu belki de
eski İstanbul plajlarının, yerlerini büyük otel (bak.
Otel) havuzlarına bırakmış olmalarıdır.
—Arzu Öztürkmen
>Denize Girmek, Hamam, Otel, Sayfiye
POLİTİK MEKAN
Kentsel mekana müdahale ederek onu yeniden
yapılandırmak, üretmek ve tüketmek kapitalizmle
birlikte olağan bir hal almıştır.
Özellikle yapısal krizi çözme dinamiklerinin
zayıfladığı bir dönemde mekan, kapitalizm
için kriz çözücü araçlardan biri olarak değer
kazanır. Konuyla ilgili Lefebvre’den
Marx’a uzanan literatürde bu, “metanın değişim
değeri”dir. Bu nedenle kent mekanı
bütün politik stratejilerin merkezi öğelerinden
biridir ve tam da bu yüzden artık
onu dışarıda bırakacak bir kent ve sistem
tartışması yapılamaz.
Kapitalizm, mekanı, özellikle hakim politik odakların
müdahalelerine açık hale getirmiştir. Yenilemek,
dönüştürmek, yeniden yapılandırmak vb.
çoğu kez müdahalenin resmi dili olarak önem kazanırlar.
Başka bir deyişle, müdahalenin kendisi
kadar biçimleri de çeşitlilik gösterir. Mekan, bütün
bu müdahale biçimleriyle bir yandan yeniden üretilirken
diğer yandan eski işlev ve özelliklerinin
bir bölümünü yitirir. Toplumsal yapı açısından bu
durum, mekanın eski toplumsal dokusunun çatlaması
demektir. Bunun sonucunda mekanın kimi
parçaları geleneksel sahiplerinden arındırılır, yeni
sahipleriyle birlikte eski işlevlerini de yitirirler.
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-275