istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
İstanbul, her şeyin kendisiyle beraber zıddını
da barındıran şehir. Yalnızken kalabalıkta,
özgürken esarette, gitmeyken kalmada, nefretken
aşkta bırakır insanı.
—Senem Akçay
>Alışveriş Merkezi, Gecekondu
İKİYÜZLÜLÜK (II)
Ahlak ve hukuk öğretilerini arkasına alarak kent
üzerinde iktidar sahibi olma çabasının her şekli.
Baudrillard’ın Amerika isimli kitabında alıntıladığı
“Dikkat: Bu aynada görünen şeyler göründüklerinden
daha yakın olabilirler!” cümlesindeki
ayna, yarattığı yanılsama ile adeta ikiyüzlü bir
yapı sergiler. Aynada görünen nesne uzakta gibidir
ama aslında çok da yakındadır, hatta aynaya
bakan öznenin tam da içindedir sanki. İstanbul
gibi küreselleşme çağının iktidar simgelerinden
olan kentlerdeki meşrulaşma çabaları da böyle bir
ikiyüzlülük içermektedir. Tabiidir ki meşrulaşma
tartışmalarında, özellikle kentin can alıcı bir
noktaya oturma nedeni yüzyıllardır alışılagelen
toprak temelli egemenlik anlayışıdır. Kent toprağı
üzerindeki tüm kararlara demokrasi adına
katılmayı talep eder kentliler, özellikle de meslekleri
doğrudan kentle iç içe olan mimar, plancı ya
da mühendis kentliler. Açıkça ifade etmedikleri
ama içten içe bildikleri asıl nedense, karar verici
olma çabası, yani iktidarda olma çabasıdır.
Özellikle son yıllarda küreselleşme etkisi ile
kentsel politikalarda gerçekleşen değişimler ve bu
değişimlerin İstanbul’daki yansımaları, kentliler
arasında önemli tartışmalara yol açtı. Bunlar arasında,
özellikle İstanbul siluetini (bak. Siluet) etkileyen
yüksek katlı otel yapılarına karşı verilen savaş ve
sonuçları, kamuoyu tarafından da yakından takip
edildi. Yapılara muhalif olan kentlilerin “zaferi” ile
sonuçlanan iki önemli örnek, Park Otel (bak. Park
Otel) ve Gökkafes, yargı yolu ile aldıkları cezalar
sayesinde kent içindeki konumlarına bambaşka bir
boyut kattılar. İlk örnek olan Park Otel, katlarının
büyük bir bölümünün yıkımı kararı ve bu kararın
uygulanmasının ardından -belki de bu savaşa
kellesini kaptırarak- yaptığı yatırımdan vazgeçen
girişimci tarafından Taksim’in orta yerinde terk
edildi. Geriye kalan cansız vücudu ile bugün otopark
mafyası tarafından kullanılan yapı, muhaliflerin
zaferi ile kent ortasında bir mezarlık haline gelmiş
oldu. Bu tür yapıların inşa edilmeden önce engellenmesi
yolunda stratejiler konuşulmadan, yapı tam
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-152