istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
nemeyen, bununla birlikte tarihi bilinç ve kentsel
siluet (bak. Siluet) anlamında yıkılamayan, zaten
kimsenin de kullanmak istemediği tüm kamusal
yapı türlerinin müzeye tahsis edilmesi gibi bir
adet yerleşir. Ekonomik değeri yüksek araziler
üzerinde kentin ortasında kalmış tarihi bir han,
bir medrese, bir konak ya da endüstriyel bir yapı
yok edilemeyeceği için ona dokunulmazlık sağlayacak
yeni işlevi, belki de kaderi müze haline
getirilmesidir. Zira müze kavramı halen, mekansal
uygunsuzluğu örtebilecek en basit çözüm gibi
görülmekte, mekanları anlamlandırmanın yolu,
içine üç-beş ilginç “eşya” konulmakla sağlanacak
gibi algılanmaktadır. Aslında bu yaklaşım, mekan
odaklı, mevcut mimari potansiyele uydurulmaya
çalışılan bir müzeolojik planlamayı zorladığından,
gerçekte müzelerin işlevsizleştirilmesi, toplumsal
yararının asgariye indirgenmesine neden olur.
Son yıllarda Türkiye genelinde müzelerden
sıklıkla bahsedilmesi, “müze sektörünün” tabii
ki öncelikli olarak İstanbul’da atılıma geçmesi,
hizmet ettikleri toplumla daha doğrudan ilişkiler
kurmaya, toplumun ilgisini çekmek için farklı
iletişim yolları denemeye başlamaları, sayı ve
içerik çeşitliliğinin artması bile bu yaklaşımı değiştirmekten
uzaktır. Halen yeni bir müze oluşumuna
gidildiğinde, müzenin kurulmasının ilk
adımlarında, kent içinde kullanılabilecek makul
büyüklükteki eski binalara bakmak ya da eski binalara
eklemlenmek mantığı sürmektedir. Tüm
iyi niyetli girişimler, müzeolojinin gelişmesi, teknolojik
ilerlemelerin müze ihtiyaçlarına uygun
hale getirilerek uyarlanmaya çalışılması bile eski
yapıların sorunlarını ortadan kaldıramamakta,
müzelerin sürdürülebilirliğini sancılı ve pahalı
bir operasyona dönüştürmektedir.
Müzelerin kent gelişimininin belirgin aktörleri
olarak yer bulmaları yalnızca sembolik, anıtsal
“eskilerin” değerlendirilmesi değildir. Müzeler, 19.
yüzyıldan bu yana şehirlerin modernleşmesinde,
kentsel dönüşümlerde (bak. Kentsel Dönüşüm),
inşa edildikleri dönemlerin tarzını vurgulamak
görevini diğer kamusal yapılarla paylaşır. Hatta
“diğer” sınıfına giren gösteri, bilim, yönetim
mekanları gibi işlevi kesin sınırlarla tanımlı,
gereksinimleri normlara bağlı yapılardan farklı
olarak daha “esnek” kullanılabilecekleri varsayıldığından,
özgün mimari form denemeleri için
bir serbest uygulama alanı açarlar. Müzenin içeriğinin,
koleksiyonunun, sergilemesinin, bilimsel
ve iletişimsel işlevlerinin esas olduğunu düşünen
görece az sayıdaki müze profesyonelinin işlevsel
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-248