istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
tehlikeli bir durumdur. 1999 depreminde sıvılaşan
dolgu zeminlerde yer alan binaların yıkıntıları
da kısmen denize dökülmüştür. Depremsellik
haritalarında kıyı dolgusu kırmızıyla işaretlidir.
İstanbul’da dolgu zeminler kent ve deniz
arasında işlevsel bir eşik oluşturulmasının yanı
sıra, özellikle Osmanlı döneminden sonra bireysel
veya kamusal anlamda rekreasyon için kullanılmıştır.
Ancak burada dolgular, varolan kıyı
çizgisinin kalınlaştırılması ve doğal çizgisinin
sürmelenmesi biçimindedir; bir anlamda kara
ve denizin zemin-şekil ilişkisi katlanarak, dar
ve kalın katmanlar halinde yapılaşmıştır. Günümüzde,
doğal ve beşeri yapılanma arasındaki bu
tarihi yapılaşma biçiminin ötesinde dolgu zemin
hayalleri kuranlar vardır; en çarpıcı örnekleri Basra
Körfezi kentlerinde görülen palmiye, yerküre
gibi referanslarla yapılandırılan dolgu alanlarda,
deniz ve kıyı arasında farklı bir zemin-şekil ilişkisi
kurgulanmaktadır.
—Namık Erkal
DOLMUŞ
Kökende, bir taksinin sağladığı ulaştırma hizmetinin
ucuzlatılmak amacıyla birkaç kişi arasında
paylaşılması. Bugün taksi boyutundaki
araçlar ortadan kalkmış ve minibüs hizmetine
dönüşmüştür. [Ed.]
Dolmuş, İstanbul nüfusunun bugüne oranla daha
az olduğu dönemlerde, nezih orta üst sınıfın hızlı
hareket kapasitesini arttıran bir vasıta türü olmuştur.
1960’lardan beri, sadece belli duraklarda
duran şehir içi toplu taşımacılıkla, önceleri daha
nadir ve pahalı olan taksi taşımacılığı arasına
denk düşen bir çözüm olarak varlığını sürdürmektedir.
Genellikle aralarında toplu taşımacılığın
olmadığı iki nokta arasında (Taksim-Teşvikiye
veya Kadıköy-Moda gibi yakın mesafeler) veya
daha uzak ama meşakkatli bir yolculuğu, kısa
sürede ve etkin bir biçimde katetmek amacıyla
(Taksim-Bostancı gibi) hizmet verirlerdi. Bir
semtteki belli bir duraktan kalkarak, yine belirli
bir güzergah üzerinden başka bir semtteki durağa
ulaşımı sağlayan dolmuşlar, taksiler gibi trafiğin
her noktasında indirme bindirmeyi sağlama prensibi
üzerinden işliyorlardı. İstanbul dolmuşlarının
1990’ların başına kadar eski Amerikan arabalarının
orjinal halleriyle veya değiştirilmiş, daha
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-084