istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
manada turizme ilişkin meselelerin gündeme
gelmesi beklenir, genel eğilim böyledir. Diyelim
“turizm” ile “sorun” sözcükleri bir araya gelmişse,
konu turizmcilerin sorunları alanına daralıverir.
İstanbul’da turizm, işi turizm olanların işidir,
onlardan sorulur. Totoloji gibi duran bu cümle,
durumu kabaca özetler. Oysa sorunun bir parçası
da budur.
İstanbul’da şimdiye dek “tasarlanmış, kurgulanmış,
politikası üretilmiş ve yürürlüğe konmuş”
bir aktivite olarak turizm veya turizm çok sınırlı
şekilde olabildi. Sektör bunu bir sorun olarak görse
de, böyle olması belki de pek fena değil. İyi ki
tasarlan(a)mamış dedirtecek nedenler var.
Planlanmış politikalar yerine, şu ana dek şehre
ait iki olgu, “kültür” ve “bavul” turizmleri birbirinden
görece bağımsız şekilde, “kendi kendini
varetti” ve “pazarladı”. İstanbul usulü self-servis
turizm, birbiri ile görünürde hayli ilintisiz bu iki
paketten oluşur: Bunların belli bir “doğal” alıcı
potansiyeli zaten vardır, özel bir çaba harcanmasa
da bu potansiyeli şehre çekecek, çekiyor.
Kentin aktörleri bilinçli çaba ve planlama ile
bunların üstüne son on yılda bir de “kastedilmiş
katkı”da bulundu: Kongre Vadisi adını verdiği
mekanı ve bunun içinde yapılan işleri ekledi.
Self servis menü 1 / Temel kültür varlıkları
paketi: Paketlerin ilki Topkapı / Ayasofya / Sultanahmet
/ Kapalıçarşı / Boğaziçi ve bunlar artı taş
çatlasa beş kalemden oluşan “tarihi / kültürel /
doğal turizm” paketidir. Bu pakette, kentin gerçekte
çok daha kapsamlı olan “kalıcı varlıklar stoğu”
içinden hasbelkader kendini sıyırabilmiş olan bu
birkaç kalem “varlık” yer alır. Öyle ki, bunların bir
tür doğal seleksiyon ve mutasyon yoluyla buraya
vardıkları düşünülebilir. Bu “selektif kültür varlıkları
temel kit”i, yüzyıllardır bir şekilde kendi
mitini yaratmış, tabir caizse kendi kendini pazarlamıştır.
Başlarına gelmiş bu durumun (temel kit’e
dahil olma) bu kültür varlıkları açısından bir şans
mı, yoksa ciddi bir bahtsızlık mı olduğu sorusunu
öyle kolayca kimse yanıtlayamaz.
Bu temel paket, İstanbul’un genelgeçer turistik
algısının sınırlarını da çizer. Bu kit’i genişletmek
amacı ile bugünkü kuşakların göstereceği
bir çabanın kayda değer bir etki yaratması beklenmemelidir:
Stoku genişletmek, her şeyden
önce kentin Bizans, çoketnili klasik Osmanlı ve
Erken Modern geçmişleri ile sorunsuz bir ilişki
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-366