istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
türlü anlamalara fırsat veren, gizemli bir yanını
hep saklı tutan kentlerde, tek bir kent imgesinden
değil ama kentsel yaşamın içine sızmış, o kentin
ayrılmaz bir parçası olmuş mekansallıklardan,
o kentle anılan, kentsel ve mekansal simgelerden,
anıtlardan, coğrafya ve iklim koşullarıyla
zihinlerde yer eden, kartpostallaşmış kent görünümlerinden
söz edilebilir. İstanbul’da kentin
şeyleri, kelimeleşir, söze gelir farkında olmadan
kentlilerin zihninde... Toplumun zihnindeki kent
imgesinin oluşumunda dil önemli bir etmendir.
Kentsel söylemlerin, toplumun zihninde oluşan
kent imgesinin dilsel dışavurumları olduğunu
söylemek yanlış olmayacaktır. Kentsel kodlar,
kendi karakteristik metinlerini üreten yaşam
alanlarının (fiziksel çevre, binalar, medya, haritalar)
içinde kullanılan dil ile varlığını sürdürür.
İnsanlık durumunu tanımlama becerisi anlamına
gelen dili anlama ve kullanma biçimleri, toplumsal
eylemleri birbirine bağlar; yargılarımızı, cevaplarımızı
taşır; inanışların, ilişkilerin, değerlerin
ve mekanların yeniden üretimidir.
Herkesin kentin farklı katmanları ile bireysel
olarak kurduğu ilişki farklı olabilir. Bu yüzden dil
de öznelleşir. Kentsel aktiviteleri tekdüze, sınırlı ve
rutin olan kentlerin, grameri çabuk kavranır, kolay
sökülür bir dili vardır. Metropoller ise, yaşayanlarına
çeşitlenmiş yaşam alanlarıyla, binlerce farklı
imgesiyle hem dilin istenirse kullanılabilecek farklı
lehçelerini sunar; hem de kendi öznel alanları
kentlilerin kurduğu monologlarla güçlenen, kaleleşen
adalar barındırır. Kentin dili, yaşayanlarının
bireysel diyaloglarıyla örülür metropollerde...
Dilin her kentte o kente özgü bir gerçekleşme
biçimi vardır. O dilin sınırları, dili kullananlarca
çizilir, bu sınırları oluşturan söylem değişir, dönüşür,
başkalaşır, bu yüzden bir tarihsellik taşır.
Kültür ve onun nesneleri, -mimarisi, sineması
değil sadece- bir jestler ormanı olarak sokak, kentin
kuruluşunda etken olmuş fiziksel özellikler,
iklimle yüklenmiş renkler, sonbahar, kentin gürültüleri,
o dili paylaşır, iletir, çoğaltır.
Metropollerin dili, aslında kendi kadar çeşitlenmiş,
neredeyse binlerce imgenin, olgunun
şeyleştiği bir metafordur. Kentin dili kullanana
göre, hangi kentsel durumun içinden baktığınıza
göre, romantikleşir, hırçınlaşır, durağanlaşır,
karmaşıklaşır.
—Funda Uz
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-080