istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
Simit “Saray”ları, açık kaynağı copyright altına
alma çabasıdır: Simit Sarayları, Simitoriumlar,
Simitothequeler, Simithaneler, 2001-2002 iktisadi
krizinin kamusal alanda yeme içme kültürümüze
kuşkusuz başlıca katkısı (bak. Simit Sarayı). Simiti,
yoldaşları çay ve peynir ile birlikte üstüne
fiyat farkı koymaksızın, aynı mekanda, aynı anda
birlikte sunma fikrinden bunlar çıktı. Belli bir
yatırım gücü ile ölçek ekonomisinin avantajları
devreye girdi, bu ucuz evlilik tuttu. Buraları krizde
cafe’ye çıkamayanlar kadar hayatta cafe müşterisi
olmamışlar da benimsedi. Yeni mekan tipolojisi
böylece yaygınlaştı, kurumsallaştı. Olan maliyet
nedeni ile içeride pişen simide oldu, taşfırınla
bağı koptu, elektrikli sanayi tipi fırınlara düştü.
Mertlik bozuldu, yeniyetmeler simiti sarayında
satılan susamlı, ortası delik, pofuduk ekmekçik
sanar oldu.
Klasik İstanbul simidinin itibarı namına açık
kaynaklı bir yeniden tanıtım ve görünürlük hamlesi
gerekli görünüyor.
—Orhan Esen
>İstanbullu, Simit Sarayı
SİMİT SARAYI (I)
Simit ve türevlerinden oluşan vernaküler
yiyecekleri satan fastfood dükkanı. [Ed.]
Bundan üç beş yıl öncesine kadar, simit sarayları
ortalığı sarmaya başlamadan önce simitçinin
şehir folkloruna ait bir figür (örneğin Kemalettin
Tuğcu’daki küçük simitçiler), çok çok sivil polis
olduğunu sanırdık (örneğin Sis ve Gece’de İlyas
Salman). Simit sarayları bize simitin (bak. Simit)
gerçek bir ihtiyaç olduğu hissini veremediyseler
de, bizi yeni simit çeşitleriyle tanıştırmadıysalar
da, buluşma-bekleme-vakit geçirme yerleri olarak
yepyeni bir ihtiyaca denk düştükleri hissini yerleştirdiler.
Orada simit-eritme peynir-çay üçlüsünün
önünde kıraathanelere, kırıtkan pastanelere, eski
önemini yitiren muhallebicilere atfettiğimiz özelliklerin
ötesinde yeni bir hal doğdu; kente ait bekleme
hallerinden birisi... Bazen şaibeli bir randevu
için beklenilen birisi gelinceye kadar vakit geçirmek,
bazen harekete geçinceye kadar beklemek,
genel olarak şehri beklemek... Şehre katılıncaya,
katılma gücünü ya da cesaretini kazanıncaya kadar,
tedirgin beklemek. Bana öyle geliyor ki, simit
sarayları şehre katılmayı isteyip de çeşitli nedenlerle
ayağını o kalabalığın içine atamayan, atmakta
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-304