istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
kaçak durumuna düşmeden yaşayabilirler mi Kat
yerleri gözardı edilen ve gayrimeşru olan yerde mi
olmalı Hayat nişlerini barındıran kat yerleri bile
isteye oluşturulmaz mı Kent, insan için olduğu
kadar hayvan için de tasarlanıp yapılamaz mı
—Nalân Bahçekapılı
>Sokak Köpekleri
SOKAK KÖPEKLERİ
“Az zamanda çok işler başarma” saikinin en
önemli mağdurlarındandır. Osmanlı modernleşme
hareketinin başından günümüze kadar
köpekler ve yönetim arasında şehir sathında
kimi kez zamana yayılmış, kimi zaman da
“anında müdahalelere” dayalı bir düşmanlık
süregitmiştir.
Modernleşme sancılarının başında dile getirilen
argümanların köpeklerle ilgili kısmının hijyen ve
halk sağlığı ile alakası olmaması dikkate şayan bir
noktadır. Zira 19. yüzyıl boyunca İstanbul’da kayda
geçmiş bir kuduz vakasının bulunmaması, değişken
şehir ekolojisinin köpek ve kuduz arasında
doğrudan bir bağlantı kurulmasına elvermediğine
işaret eder. Aslında sığır, sincap, yarasa ve birçok
çiftlik hayvanında görülen kuduzun, köpek ile
beraber anılmasının İstanbul için görece yeni bir
olgu olduğunu söyleyebiliriz.
II. Mahmut döneminden başlayarak, belli
aralarla toplu olarak katledilen sokak köpekleri,
aslında şehirde üç önemli işlevi yerine getiriyordu.
Taner Timur, Tarih ve Toplum dergisinin 1993
yılı Eylül sayısındaki “İstanbul Köpekleri” adlı
yazısında, köpeklerin şehirde güvenlik, sağlık ve
temizlik sektöründe çalıştıklarını belirtiyor. Her
mahallenin köpek grupları o mahallenin bekçiliğini
üstleniyor ve sokak köpekleri ile “anlaşmayı”
bilemeyen bazı Frenkler dışında, mahalleden geçen
yabancılara, tehditkar davranmadıkları sürece
zarar vermiyorlardı. Evlerden atılan çöplerden
beslendikleri için de temizlik ve sağlık sorunlarının
çoğalmasına mani oluyorlardı. Buna rağmen,
yani ortada tehcir edilmelerini gerektiren herhangi
bir neden yokken, II. Mahmut zamanında
Hayırsızada’ya sürülmek istenmiş, çıkan fırtınada
geminin anakaraya savrulması üzerine paçayı yırtmışlardı.
Yarım bırakılan iş, Abdülaziz döneminde
tamamlandı. Ancak şehirde çıkan bir yangının
bu menfur sürgünden kaynaklandığı düşüncesi,
sürgüncüleri köpekleri azad etmeye sürükledi.
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-323