istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
Türkiye’de tam olarak kaç İranlı bulunduğuna
dair resmi bir kayıt yok, sadece az sayıda oturma
ve çalışma izni verilmiş ve öğrenci vizesine sahip
olanların ve mültecilerin sayısı biliniyor. İran ve
Türkiye arasındaki, 1964’te yürürlüğe giren mevcut
esnek vize sistemi turizmi ve bu ülkeden her
tür göç akımını daha da kolaylaştırıyor. Şu anda
İran vatandaşları Türkiye’de vizeye ihtiyaçları
olmadan üç aya kadar kalabiliyor. 2003 ve 2004’te
bir milyondan fazla İranlı Türkiye’ye vizesiz giriş
yapmış (Kirişçi, 2005: 351).
1980’lerin siyasi göçünün aksine, 1990’ların
ortasından sonra İran’dan göç daha ekonomik
sebepli olarak gerçekleşmeye başladı (Roy, 2003:
174-175; Bozorgmehr, 1997: 88). Giderek artan sosyoekonomik
motivasyonlarına rağmen birçok
İranlı Batı’ya göç etmek için iltica yolunu seçti.
İranlılar Türkiye’ye en yüksek sayıda iltica başvurusunda
bulunan grubu oluşturuyorlar. UNCHR/
BMMYK (Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu)
Ankara ofisinin verdiği bilgilere göre,
Türkiye’ye 1997-2006 yılları arasında toplam
48.957 iltica başvurusu yapılmış, bunların yüzde
ellisinden fazlası İranlıymış. İranlı Sünni Kürtler
ve Fars kökenli ve Azeri Şiilerin yanı sıra, İran’dan
iltica için başvuranlar arasında İranlı Bahailer ve
Hıristiyanlığı kabul etmiş İranlılar gibi bazı dini
azınlıklar da yer alıyor. Bahailik İslam’dan türemiş
bir akım olarak kabul ediliyor ve geçmişte bazı
Bahai liderlerinin öldürüldüğü biliniyor. Kısacası,
Bahai dini tanınmıyor ve İran’da birçok Bahai’ye
yönelik ayrım uygulandığını belirten raporlar
var. İslam’dan Hıristiyanlığa geçişin cezası ölüme
varabiliyor, ancak Hıristiyan doğmuş olanlar,
Zerdüştiler ve Yahudiler gibi, korunan azınlıklar
arasında ve İran Parlamentosu’nda temsil ediliyorlar.
İranlı sığınmacılar da Türkiye’de bulunuşlarını
Batı’daki daha iyi hayat koşullarına giden
yolda geçici bir durak olarak görüyorlar. Türkiye’deki
kalışlarının geçici olmasının iki temel
sebebi var. Birinci sebep Türkiye’nin mülteciler ve
sığınmacılar ile ilgili yasa ve yönetmeliklerinden
kaynaklanıyor. Türkiye, 1951 Birleşmiş Milletler
Kararı uyarınca, Kongo, Madagaskar ve Monako
ile birlikte, coğrafi sınırlamalarını korumayı seçip,
Avrupalı olmayanların iltica talebini UNCHR/
BMMYK Türkiye aracılığıyla kabul ediyor ama
Türkiye’de kalmalarına izin vermiyor. Türk yetkililer
Ankara’daki UNCHR/BMMYK Ofisi ile beraber
tüm iltica başvurularını değerlendiriyor ve dört
yıldan daha uzun sürebilen uzun süreçler sonu-
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-154