istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
olan, bedeni kaplayan tenin sağladığı bilgi hem
içsel hem de dışsaldır, hem özel hem de kamusaldır.
Kişinin yaşam öyküsü beden tarafından ve
beden üzerinden yazıldığı gibi, kent topoğrafyası
da karşılaşmaların, dönüşümlerin ve değişimlerin
tarihini taşır. Nikah töreni ve düğün de yaşanmış
bir deneyim olarak kentin toplumsal mekanına
kazınır. “İstanbul’un teni”, modernlik ile gelenek
arasındaki karşıtlıktan, farklı sosyal grupların ve
iç-göç ya da zorunlu-göç sonucunda yer değiştirmiş
olan yeni kent sakinlerinin beğeni ve isteklerinden,
bastırılmış etnik grupların toplumsal ve
siyasal anlamda tanınma taleplerinden, toplumda
etnik ve dinsel homojenlik yaratma amacı taşıyan
Türkiye Cumhuriyet’inin kuruluşunun ardından
gelişen çeşitli tarihsel olaylar sonucunda yerlerinden
edilmiş ya da göç etmiş azınlık nüfusun
anısından ve varlığından, arzuların çeşitliliğinden
ve farklılığından meydana gelen yoğun katmanlara
sahiptir. İstanbul’un düğün topoğrafyalarının
sunduğu görsel deneyim, kent mekanının yoğun
katmanları arasındaki geçişselliği ve ilişkiselliği
görmemize ve bilmemize olanak tanır.
—Nermin Saybaşılı
>Azınlık, Etnisite
EDEBİYAT
Klasik Osmanlı edebiyatının mekanı yoktur.
Modernleşme dönemi Türk edebiyatının ise,
yolu bazen kırsal alana düşse de, mekanı öncelikle
İstanbul’dur. [Ed.]
Modernleşme çabalarının özellikle Tanzimat
Dönemi’yle birlikte, gündelik hayatı önceden
tahmin edilemeyecek denli şiddetli ve parçalı bir
şekilde etkileyerek giriştiği kendine özgü yaşam
biçimleri oluşturma süreci, geleneksel olanla “yeni”
arasında bir ikiliğin yaşanmasına neden olur.
Bu ikiliğin yarattığı tedirginlikler, sözü edilen
toplumsal dönüşüm sürecini denetim altına alma
telaşını da beraberinde getirir. Bu telaşın ifade
alanı ise yine modernleşme süreci içinde kendini
dönüştüren edebiyattır. 1839 Tanzimat Fermanı
sonrası somut bir hal alan modernleşme çabalarıyla
şekillenen Tanzimat entelijensiyası, 1860’tan
itibaren kendi edebiyatını üretmeye, modernleşme
çerçevesinde yaşadığı kırılmayla “eski” olarak
adlandırdığı edebi üretim biçimlerinden kopmaya
başlar. Batılı edebi türlere, biçimlere, en önemlisi
de düşüncelere kucak açan bu yeni edebiyat, kendi
zamanını edebi boyuta taşıyarak, kentte ve kent
yaşamında görülen değişimleri, yarattıkları ikiliklerle
birlikte merkezine alır. Ancak yukarıda sözü
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-088