istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
Bu arada da kent içindeki eski yer adları hızla
erozyona uğramaktadır. Yüzyıllar boyunca kentin
özellikle eski kesimlerinde neredeyse elli metre
arayla semt adı değişirken, bu mesafe giderek
uzamaya başlar. Sözkonusu değişim belki de yüzyıllardır
başat olan yaya ulaşımının yerini araç
trafiğinin almasıyla, ayrıca da sokak ve cadde adlarının
semt adları yerine kullanılmaya başlanmasıyla
ilişkilidir. Ne var ki, sokak ve cadde adlarının
kullanımı her gündelik pratiğe yaygınlaşmış değildir.
Sözgelimi, bugün İstanbul’da çok az taksi
şöförü müşterisini verdiği sokak adı ve kapı numarasıyla
tanımlı adrese ulaştırabilir. Taksicilere
hala önce semt adı verilmeli, oraya ulaşılınca da
sokak ve yapı konumu tarif edilmelidir. Dolayısıyla,
sokak ve caddelere ad verme konusunda
yaklaşık bir yüzyıldır yapılagelenler, örneğin, postacılar,
kuryeler ve evlere servis veren tedarikçiler
için (genelde posta sistemi için) geçerlidir; ama,
oralarda yaşayanlar için büyük oranda geçersizdir.
Yaşadığı yakın çevredeki sokak adlarını –kendi
oturduğu sokak hariç- pek az kişi bilir. Anlaşılan,
gündelik kent gerçeği, son yüzyılda yapılan
ideolojik dayatmaları kısmen de olsa anlamsızlaştırıp
aşındırmaktadır. Buradan yola çıkarak, o
ideolojik adlandırma ısrarıyla bağlantısız başka
bir saptama da yapılabilir: İstanbullular kendilerini
bugün bile sokak adı ve kapı numarasının
işaret ettiği bireyselci bir konum belirteciyle değil,
içinde konumlandıkları ve coğrafi bir mevkiye de
işaret eden bir toplulukla (Gemeinschaft) tanımlamaktadır.
İnsanlar (en azından İstanbullular’ın
kaydadeğer bir kesimi) burada sadece kendilerine
ait bir adreste değil, kentsel topoğrafya içinde
başkalarıyla paylaştıkları bir topluluk içinde
yaşarlar. Onun coğrafyadaki somutlaşması olan
semt ve mahalle adı hala olağan bir (cadde adı,
kapı numarası, bölge kodu içeren) adresten daha
anlamlıdır.
—Uğur Tanyeli
YEŞİLÇAM
Eskiden tüm film yapım şirketlerinin üslendiği
sokak. [Ed.]
İstiklal Caddesi’nin (bak. İstiklal Caddesi ya da
“Beyoğlu”) paralelindeki bu sokak bir zamanlar
her şeyden de çok (orada biriken kapkaççı film
şirketlerinden, figüranlardan, derme çatma hayallerden)
sinema dolayısıyla kendimizle ilgili olumlamadığımız,
lanetlemeye özen gösterdiğimiz
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-394