istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
Kazancı Yokuşu’nun (bak. Yokuş) meydana
açılan ucunun eski adı Ahır Sokağı’dır; bu ad muhtemelen
eski Topçu Kışlası’nın bu noktada bulunan
ahırlarından gelmektedir. Yokuşun bir yol
olarak sürekliliği yoktur, küçük semt camisinin
yanından kıvrılarak aşağılara, Fındıklı sahiline
doğru eski dere yatağını izleyerek iner, adı da
Fındıklı Dere Sokağı olur. Deniz kıyısıyla meydan
arasındaki bu kestirme bağlantı, yapı ve mekan
bütünlüğü olan bir akstan çok, mahalle içlerinde
yokuşlar boyunca dallanan bir ara sokaklar toplamıdır,
tıpkı yanıbaşındaki Mezarlık Sokağı gibi.
Bu ad da, kuzeydeki eski geniş mezarlık alanlarını
hatırlatır. Her iki sokağın meydanla buluştuğu
noktalar arasındaki eski ve görkemli konak, Osmanlı
Bankası’nın İngiliz müdürü Pears’ın eviydi,
yerinde bugünkü The Marmara Oteli bulunur.
Pears’ın konağı eski Topçu Kışlası’na ve önündeki
yapılara bakarken, yerine yapılan otelin ufkunu,
yıkılan kışlanın boşluğunda yer alan Taksim Gezisi
Parkı (bak. Park ve Bahçeler) ve onun ötesinde
çoğalan oteller oluşturur.
Denizden, bu kez Dolmabahçe’den, başlayıp
meydana ulaşan bir başka iz, İnönü Caddesi’dir,
bir önceki adıyla Gümüşsuyu Caddesi; kıyıdaki
saraylar ile tepedeki kışlaların ve arada oluşan
semtlerin bağlantısı; dik topoğrafyayı, Kazancı
Yokuşu gibi mahalle aralarında dallanarak değil,
boş bir alanda, arazinin doğasına uygun yumuşak
bir eğimle tırmanan eski Ayaspaşa Yolu, daha da
eski adıyla Ağaç Dibi yolu. Boğaz’a bakan arazi
önceleri koruluk, 17. yüzyıldan itibaren mezarlıktır,
19. yüzyılda yol güzergahının kuzeyinde
ve batısında kışlalar, güneyde Ayaspaşa semtinin
ev ve konakları, 1930’lardan sonra Gümüşsuyu
kesiminde yolun her iki yanında gelişen apartmanlar...
19. yüzyıldan itibaren Taksim’e doğru
önemli yapılar: bugün Teknik Üniversite olarak
kullanılan Gümüşsuyu Kışlası, Askeri Hastane, 20.
yüzyıl başında bir başka Osmanlı Bankası müdürünün,
Pangiris Bey’in konağı olarak yapılan Japon
Sefareti (sonra Konsolosluğu), Alman Sefareti,
eski İtalyan Sefareti’nin yerine yapılan Hariciye
Konağı. Bu yapı, yangın sonrasında önce Miramar
Oteli, sonra Park Otel (bak. Park Otel) olmuştur,
daha sonra yıkılarak yerine dev ve hoyrat bir otel
binası planlanmıştır; inşaat bugün son katları budanmış
bir yapı leşi olarak durur. Cadde, meydana
açıldığı noktada Atatürk Kültür Merkezi (AKM)
ile son bulur -bu binanın yerinde 1940’lara kadar
Elektrik Şirketi’nin Fransız müdürünün lojmanı
dururdu- sonra Mete Caddesi başlar.
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-352