istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
benzeyen yansımalar, bu gelgeçlerden. Bunları
toplamak, daha fazla inat ve daha çok taban tepmeyi
gerektiriyor. Yansımalar belirse bile, aynı
saatte aynı yerde durmuyor, binanın yüzünde
ertesi gün başka bir konumda oluyor sözgelimi.
İskeleler, hiç olmazsa söküldükleri güne dek aynı
yerde duruyor.
01. “Çok yakında” (!)
Yönetmen Ferzan Özpetek’in son filmi Bir
Ömür Yetmez’de sıradan bir yapı iskelesinin, yaşamın
kırılgan şenliğinin aniden bitebileceğine
dair bir bildiri olarak kullanıldığına tanık olunur.
Beklenen açılış, gelen ölüm haberiyle, yeniliğindeki
bütün görkemi yitirip acının sahnelenmesine
yataklık edecek. Gerçekten de iskelelerin
bedenle ve ölümle kurduğu ilişki kent kadar çoğul
gibi görünmektedir. Üstelik Türkçe’de “iskele”ye
bir “t” eklediğinizde, binalarla bedenleri ayakta
tutan kelimeyi, “iskelet”i elde edersiniz. İstiklal
Caddesi’nde (bak. İstiklal Caddesi ya da
“Beyoğlu”) perdenin önünden gelip geçenler, bir
peçenin, bir ölünün önünden geçiyordur. Zorla
merak ediyoruz, herkes zorla merak etmelidir.
Umursamaz’ın, blasé’nin, kent sahnesinin iş gören
sözcükleri.
02. Perde Aralanıyor
Çağlayan’da sıvacı perdeyi aralıyor –kente yeni,
yani para getirir yüzler kazandırmak için yevmiyeli
çalışıyor. Özellikle de 70’lerden başlayarak,
İstanbul’un sanayi bölgelerinin etrafını sararak
dalgalar halinde akan ve gitgide sıkılaşan bir kentsel
dokuya dönüşmüş, apartmanlaşmış gecekondu
bölgelerinden biri olan Çağlayan, kentin Avrupa yakasının
ilk sanayi kuşağını oluşturan Kağıthane’nin
uzantısı. Kağıthane’de, artık bir bölümü üretim
yapmayı bırakmış olan fabrikalar, Haliç’e bağlanan
dereye zehirli ifrazatını, havaya da kanser yayan
kimyasal gazlarını, yasaya göre gece 24.00’ten sonra
ceza almayacaklarını bildikleri için, yarım yüzyıldır
bırakmaya devam ediyorlar. Ama kentli, aynı inatla,
yeni binalarla, yani daha faydalı inşa edilmiş bir
çevreyle her an karşı karşıyadır. Bu öylesine kesintisiz
bir faydalılık sahnesidir ki, açıkça sergilenmesi
kentli terbiyesine uymaz. Uluorta kaba işçiliğin ya
da alt tabakaların doğrudan bedensel emeğine dayandığı
için, tenlerinin ve kokularının sergilenmesi,
“business” erbabının takım elbiselerinde görünmez
kırışıklıklar yaratabileceği gibi, yukarıdan bir avuç
kum ya da molozun dökülmesiyle tehlikesiz ama
fiyaka bozan yaralanmalar bile olabilmektedir. Bu
nedenle onların, yani çoğunluğun, fayda/estetik
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-160