istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
İstanbul’da Emniyet Genel Müdürlüğü’nün verilerine
göre 2005-2006 yılları arasında mala karşı
işlenen suçlarda % 60’a varan artış, “özel güvenlik
sektörüne duyulan” ihtiyacın bir gerekçesi olarak
gösterilerek sonuçlar ve nedenler bilinçli olarak yer
değiştiriliyor. Görece sosyal dayanışmanın üretilebildiği
işçi merkezli çalışan gruptan, güvencesiz
hizmet sektörüne (“proleterya”dan “prekarya”ya),
kolayca sosyalleşebilen “mahalle sakininden” (bak.
Mahalle) Loïc Wacquant’ın “zonardlar” diye tabir
ettiği “toplu konut bireyi”ne (bak. Kapalı-Site) geçiş,
kent morfolojisinde büyük boşlukların ortaya
çıkışı (günün belli bir kısmında işlev gösteren alışveriş
merkezleri, merkezi iş alanları, konvansiyon
merkezleri vb.) ve yine Wacquant’ın deyimiyle
ekonomik, politik ve zorunlu göçmenlerin, alt sınıfların
oluşturduğu “–siz”lerin (evsiz, tapusuz,
nüfus cüzdansız, sigortasız, işsiz, vb.) bir araya
geldiği “çöküntü mahalleleri” ile ilgili sosyal araştırmalardan
yoksun “güvenlik söylemi”, esas itibarı
ile geç neoliberal dönemin en hızlı gelişen sektörü
olan özel güvenliğin kent mekanının metalaştırılma
sürecinde geçici bir sübap etkisi tesis ediyor.
Çoğu ithal ikameci üretim sürecinde işçi mahalleleri
olarak kurulan bölgeler, üretimin şehir
ve ülke dışına kaydırılması ile emlak rantı için yeniden
değerlendirilmek üzere -Ayazma örneğinde
olduğu gibi- yıkılıyor ya da Başıbüyük, Kağıthane,
Gülensu gibi yıkılması umulurken, yıkımın
müdahilleri tarafından “güvenlik” ve “medeni
yaşama geçiş” söylemleri bir diyalektik içinde
kullanılıyor. TOKİ Başkanı, üretecekleri toplu
konutların amacının şehirde yaşayanlara “muasır
medeniyet” seviyesinde bir hayat kalitesi sağlayacağını
söylüyor ve bunun karşısında yıkılmasını
arzuladığı gecekondu bölgelerinin “fuhuş, hırsızlık,
bir takım örgütlenmelere” dayandığını iddia
ediyor. Zonard’ın kuvvetle muhtemel yüzleşeceği
işsizlik, ulaşım sorunu ve sosyal dayanışma kaybı
zikredilmeden, şehrin güney ve kuzey çeperlerine
ucuz malzeme ile inşa edilen ve 15 sene vadeli
kredi ile alınabilecek, ödeme süresi boyunca da
başka bir konutta oturulmasına izin verilmeyecek
barınma kampları kuruluyor. Hizmet sektörünün
yalpalı sularında işsizleşen gençlerin bir kısmı
kamusal alandan devşirilmiş ya da “gecekondu”
(bak. Gecekondu) mahalleleri civarına inşa edilmiş
alışveriş merkezlerinde (bak. Alışveriş Merkezi)
mallratlik (alışveriş merkezi fareliği) yaparken buradan
alışveriş yapanlar tarafından tehdit olarak
algılanıyor ve pratikte -Cevahir Alışveriş Merkezi
vakasında örneklendiği gibi- tartaklanıyor ya
da sürekli gözetim altında tutuluyor. “-Siz”lerin
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-121