istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
bir şeyin simgesi, bir günah keçisiydi. Yeşilçam
doğrudan doğruya bir pespayelik, bir düşüklük
ifadesiydi (daha sonra “arabesk”in yüklendiği
bir görev) (bak. Arabesk) ki o zamanlar isimleri
sıfat olarak kullanmak ve bununla pop sosyoloji
yapmak bugünkü kadar moda olsa idi bir sürü
şeye “çok Yeşilçam!” diyerek burun kıvırabilirdik.
Oysa o ahlakçı zamanlarda Yeşilçam, o malum
“adını söyleyemeyen aşk” gibiydi, lanetliydi ve
onu zevkle tüketen gafil yığınların da üzerine bir
bulut gibi çökerdi. Bu yüksek kültürlülük gayretinde
bir tür seçkincilik, bir tür sınıfsallık, bir
tür ilericilik garip biçimde el ele yol alırlardı.
Seksenlerden sonra, Yeşilçam bizim için o zamana
kadar kötü diye bellediğimiz bir sakızın ya da
çürük diye alay ettiğimiz bir otomobilin markası
gibi kendi kendimiz için keşfettiğimiz bir şeyin
adı oldu. Bizim de geçmişimizde alay edilecek ya
da hayret edilecek ya da sakat bir çocuğu sever
gibi sevecek bir “tuhaflık” vardı -o filmleri üreten
yarı mit yarı gerçek sokak ve onun uzantıları.
Yeşilçam’a böyle bakarsak onun dışında bir şey
olduğunu sandığımız Türk Sineması daha gürbüzleşecekti
sanki (bak. Sinema). Ama Yeşilçam’ı
kültür meselelerinde hep yaptığımız gibi “bir fotoğrafın
arabı” saymak bir işe yaramadı. Bugün
bütün eski Yeşilçam “farkındalığımıza” rağmen,
ilişkileri hala bir zamanlar o sokaktaki işporta
sinemacılığın ilişkileri gibi olan bir sinemamız
var. Belki daha da önemlisi, Yeşilçam’a da gerçek
bir sevgimiz yok.
—Fatih Özgüven
>Arabesk, İstiklal Caddesi ya da “Beyoğlu”, Sinema
YIKIM YA DA ÇARPIK KENT
İstanbul’da yıkım, çok değişmenin ama az dönüşmenin
anahtarıdır, ya da kentin sakinlerinin
çarpık kent dedikleri durumun bertaraf
edilmesi arzusunun ifadesidir.
Kentler sürekli olarak değişirler. Ancak, kimi kentler
sadece değişirken, kimileri dönüşür: Değişim
ile o ya da bu şekilde yüzleşen, giderek söz konusu
olağan değişim ile bir tür olumlayıcı ilişki kurabilenler
niceliksel olarak değişirken, aynı zamanda
dönüşerek niteliksel farklılık da üretirler. İstanbul
da değişir, hem de çok hızlı değişir; ancak niteliksel
farklılık çok zor üretir. Çarpık kent, bu çok
hızlı değişen, ama niteliksel farklılık üretemeyen
kentin adıdır. İstanbullular söz konusu niteliksel
farklılığı talep ettiklerinden değil kuşkusuz, tersine
bütünsellik, aynılık aradıkları ama bu mümkün
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-395