istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
Kolektif Duyguların İlk Merkezi, Taksim
Stadyumu: İstanbul’un en ünlü meydanı Taksim,
tarihi boyunca siyasi gösterilerden kitlesel
eğlencelere kadar, her zaman kolektif duygulara
kucak açmıştır. Elbette bu meydanda toplanan
kitleler hem siyasi gösterilerde hem de eğlence
günlerinde, kentin (hatta ülkenin) her yanından
buraya gelen kozmopolit gruplardır. Ne var ki bu
grupların Taksim’deki davranış biçimleri sürekli
olarak ortak duygular yaratabilmek yönünde gelişmiştir.
Buradaki hiçbir toplanma, başlangıçta
siyasi ayrılıkları ya da çatışmaları, toplumsal üslup
farklılıklarını vs. öngörmemiştir. Ama toplanmaların
ilerleyen saatlerinde, genellikle söz
konusu farklılıklar kendilerini göstermeye başlar
ve “biz” ile “öteki”nin arasına kalın duvarlar çekilir.
1921 yılında açılan Taksim Stadyumu’nun
kaderi de, Taksim Meydanı’nınkine benzemiştir.
Taksim Stadyumu Osmanlı döneminde 1.
Topçu Alayı’nın yerleştiği bir kışlaydı; İstanbul’daki
işgal günlerinde de bir ara Senegalli askerlerin
barınağı oldu. Bu kışlanın hemen yakınındaki
Talimhane adı verilen alanda yapılan futbol maçları,
Türkler ile işgal kuvvetleri arasında bir ulusal
mücadele halini almıştı. Giderek maçlar bu kışlaya
kaymaya başladı; maçların oynanmadığı günlerde
de burada çeşitli eğlenceler organize ediliyor ya da
güreş müsabakaları, at yarışları düzenleniyordu.
Bugün de Türkiye’nin en güçlü takımları olan Fenerbahçe,
Galatasaray ve Beşiktaş’ın o tarihlerde
İngiliz ve Fransız takımlarıyla yaptıkları maçlar,
Taksim Stadyumu’na binlerce seyirci çekiyordu.
Kayıtlar, bu kışladan bozma stadyumun 8000
seyirci kapasiteli tribünlere sahip olduğunu belirtiyor.
Özellikle Türk takımlarının karşısına çıkan
Sporting, Iron Duck, Essex, Lighting, Revenge,
Filotilla, Malaya, Guards gibi İngiliz takımları,
bu stadyumun Türk seyircilerle tamamen dolmasını
sağlıyorlardı. İşgal günlerinde Taksim
Stadyumu’nda yaşanan ulusal mücadele havası,
işgal sonrasında yapılan bir maçta en üst düzeye
çıktı. Cumhuriyet ilan edilmeden hemen üç
gün önce, yani 26 Ekim 1923’de oynanan Türkiye
– Romanya maçı, bir futbol maçından öte bir
şey değildi, ama o maç da Türkiye’nin ilk ulusal
maçı olması nedeniyle tam bir kolektif duygu ile
izlendi.
İlerleyen yıllarda Taksim Stadyumu, bir “ulusal
mücadele merkezi” görüntüsünden yavaş yavaş
uzaklaştı ve buraya toplanan kitlenin duygusu,
Türk takımlarının Rum, Ermeni ve Musevi
takımlarıyla yaptıkları maçlarda daha çok bir
cemaat dayanışmasına dönüştü (bak. Azınlık).
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-333