istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
ise şöyle sıralanıyor: Arby’s, Borsa, Burger King,
diğer Burger/Hamburger restoranları, Domino’s,
Hacıoğlu, KFC, Kristal, Little Caesars, Mudurnu,
Pizza Hut, Pizzacılar, Schlotzky’s, Sultanahmet
Köfte, Tatlıses, Tavukçular.
Anadolu Grubu’nun McDonald’s’ın Türkiye
lisansörlüğünü yirmi yıllığına devraldığı 2005
yılında, durumun manasını kavra(t)mak üzere
hazırlanan Rekabet Kurulu Raporu’nda “fast-food
restoranları pazarı” tanımı, doğal olarak klasik
lokantaları ve -doğal olmayarak- yiyecek satan büfeleri
pazarın dışında gördüğü için, liste bu kadarla
sınırlı. Tahmin edileceği üzere, söz konusu tanım
ve liste, fast food’un tüketici olarak insan türünün
beslenme alışkanlıkları açısından ne ifade ettiğinden
çok, işletmeci olarak sermaye sahibinin hangi
koşullar ve kurallarla hareket ettiği noktasından
hareketle yapılmış. Bir başka ifadeyle, bu tanım
yalnızca ve kabaca müşterilerini birden fazla dükkandan
besleme koşuluna dayandırılmış, yoksa
elbette Türkiye’de telefonla sipariş alınan ya da
müşterisinin hızla hazırlanmış yemeğini mümkün
olduğu kadar kısa sürede midesine indirip gitmesini
gözleyen dükkanla-rın sayısı yukarıdakilerin
şube sayılarından çok daha fazla.
McDonald’s’ın Türkiye macerası bir derin
iniş dışında sürekli çıkışlarla seyrediyor. 1986
yılında Taksim’deki (bak. Taksim Meydanı) ilk
şube açıldığında yaşanan izdiham pek çok İstanbullunun
hafızasında derin bir yer edinmiş
durumda. Bir gazetede yıllar sonra bu manzara
şu cümlelerle tasvir ediliyor: “24 Ekim 1986’da
Taksim’de oluşan metrelerce kuyruk, ne tüpgaz
ne de ekmek içindi. Bu izdihamın sebebi, o günkü
parayla 400 TL olan bir hamburgerdi.” (Aylin
Löle, Takvim, 29 Nisan 2007.) Ne var ki takip eden
günlerde de insanların en şık kıyafetleriyle, hatta
yağan yağmura aldırmaksızın kapısında kuyruk
oluşturdukları McDonald’s için Türkiye o kadar
da kolay bir pazar sayılmazdı.
McDonald’s’ın, binbir çeşit köftenin bulunduğu
bir ülkede bir lezzet direnişiyle karşılaşması
beklenen bir durumdu. Ne var ki direniş damak
tadı nokta-i nazarından değil, şirketin temsil ettiği
bir değerler silsilesinin alerjiye neden olmasından
kaynaklandı. Sözkonusu temsile direnişin sembolü
haline gelmek ise, aslında 1950’lerin ikinci
yarısında ABD tarafından kurulmuş olan ODTÜ’ye
düştü. ODTÜ’lüler 1997 yılında kampüse kurulan
McDonald’s şubesini tam dört yıl boyunca çeşit-
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-230