istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
İşte o noktada, o stadyuma toplananlar kendi
aralarında “biz” ve “öteki” olarak yeniden ayrıldı.
Türk takımlarının kendi aralarındaki maçlarda
da mahalle ya da cemaat duygusu öne çıkıyor ve
aynı ayrıma yine tanık olunabiliyordu. Taksim
Stadyumu’na toplanan kitlenin bu karşıtlık durumu,
bir futbol maçındaki kaba atışmalardan da
ibaret olsa, Türkiye’nin “tek partili” döneminde
çok seslilik gibi algılanabilmiş ve böylece futbol,
hep olduğu biçimde rahatlatıcı bulunabilmiştir.
Örneğin şair Nazım Hikmet, bu stadyumda izlediği
bir maç için şunları yazmıştı:
“Oyunu seyredenler ikiye bölünmüşler. Her
biri kendi partisinin çocuklarını teşvik eder,
düşman tarafa küfürü basar dururdu. Herkes
istediğini söylüyor. Herkes dilediği gibi bağırıp
çağırıyor. Ortalıkta bir söz, bir düşünce hürriyeti
alabildiğine... Bu işin birçok tarafı hoşuma gitmedi,
desem yalan söylemiş olurum. Muayyen bir
manada demokrasiyi anlamak isteyenler Taksim
Stadyumu’na gitsinler. Ben kendi payıma güzel
ve berrak bir iki saat geçirdim orada.”
Taksim Stadyumu 1940 yılında yıkıldı ve
o alan bir park haline getirildi. O sırada İnönü
Stadyumu’nun proje çalışmaları tamamlanmış
ve inşaat aşamasına geçilmişti. Bundan böyle
futbolun İstanbul’daki merkezi, Taksim’den
Dolmabahçe’ye taşınacaktı. Bu arada, Taksim’e
yakın bir yerde bulunan Mecidiyeköy semtinde
başka bir stadyumun yapılması gündeme gelmişti.
Buranın inşaatına da 1943 yılında başlanacak,
ancak yirmi bir yıl sonra tamamlanabilecekti:
Burası bugün Galatasaray’ın kullandığı ve yabancı
takımların “İstanbul cehennemi” olarak andığı
Ali Sami Yen Stadyumu idi.
Tribünlerde Üslup Farklılığı ve Stadyumdaki
Bölünmeler: “Taraftarlık niteliği” dediğimiz
şeyin, farklılıkları tümüyle gideren bir karakteri
olduğunu iddia etmek ve o iddianın gerekçelerini
öne sürebilmek, Türkiye’deki alışılmış yaklaşımlara
ve deneyimlere göre kolaydır. Ama diğer
yandan, Batı futbolundaki duygusal kolektifliği
bozan kimi verileri de göz önünde tutmamız gerekir.
Batı sanayi toplumlarının futbolu, mahalle,
cemaat ya da ulusal aidiyetlerden çok sınıfsal
aidiyetler çerçevesinde gelişmişti. Sanayileşme
sürecini gecikmeli ve önemli ölçülerde sapmalarla
yaşamış olan Türkiye’de ise, kulüp kimliği
doğal olarak sınıfsal aidiyetlerin dışında, daha
geleneksel bir kimlikleşme, hatta bir cemaatleşme
yönünde algılandı. 1980’li yılların sonuna doğru
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-334