istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
her tür denetim biçimini, toplumsal yaşama ve
birlikteliğin dağınık işlevlerini, tek bir çatı altında
birleştiren modeldir.” Baudrillard’ın yazdıklarının
açık anlamı şudur: Kentteki iş, boş zamanları
değerlendirme, sağlık, ulaşım, medya, kültür gibi
her tür yaşamsal faaliyetin yeniden ve tek merkezden
yönlendirilmesi... Burası bir merkezdir, ama
hiçbir zaman kentteki yaşamsal faaliyetlere kendi
yöntemlerini empoze etmeye kalkışmaz. O, her tür
kent kesiminin ilgi duyabileceği faaliyetleri, yine
onların istek ve eğilimlerine göre düzenler. Kısacası,
“faydalı” olduğunu anlatmaya ve onları ikna
etmeye çalışır. Buradaki “fayda” kelimesi önemlidir.
Yeni “reklam mantığı”na uygun bir şeydir bu...
Dikkat edilirse, izlediğimiz hiçbir reklam, aslında
tüketim malının maddi özellikleriyle ilgilenmez.
O malın işlevinin, sağlamlığının, güzelliğinin,
ucuzluğunun vs. fazla önemi yoktur. O mal, bizi
yaşama hangi “imaj” ile yeniden dahil ediyor;
onu kullandığımızda toplumsal statümüz nasıl
değişiyor ve bize ne tür bir “atmosfer” yaşatıyor
Konu budur... İkinci elden ve iyice gizlenmiş bir
dayatma vardır burada: Tüketimin dayatması...
Futbolun ve stadyumların değişen görüntüleri
de, bu stadyumların birer hipermarket binasına
dönüşme süreci ile açıklanabilir. Böyle düşünüldüğünde
ise, karşımıza başka bir problematik çıkar:
Yani stadyumlar, Bromberger’in de kendi dönemi
için belirttiği gibi, “kentin bir maketi olma” haline
geri mi dönüyorlar Olabilir... Ortak kimliklerden
ya da şablonlaştırılmış eylemlerden kurtulmuş tüketici
kent kesimleri, belki de ileriki tarihlerde kendilerini
en iyi ifade edebilecekleri mekanlar olarak
stadyumları seçecekler. Fakat artık o stadyumlar,
daha önce tanımlanmış ya da üzerinde tartışmalar
yapılmış bir kulüp kimliği ile yükselmeyecek;
tüketici kimliğinin önemsiz bir yanı olarak, kendilerine
eklemlenmiş kulüp kimliğini yansıtacaklar
yalnızca... Bu arada reklamın gücünü de gözden
kaçırmayalım: Tüketici kimliğine eklemlenmiş o
önemsiz kulüp kimliği, öylesine şaşırtıcı manevralarla
yine “önemli” gösterilebilir ki, hiç kimse
bunun nasıl başarılabildiğini anlayamaz. Stadyumların
değişen yüzü henüz tüketim hızını tam
olarak yansıtmıyor, ama o yöne doğru bir yol alış
da seziliyor. Gelecekte, bugünkü stadyumlar ile eskinin
stadyumlarını (belki bir fotoğrafta ya da belleğimizde)
karşılaştırıp hayretler içinde kalacağız.
Çünkü geleceğin stadyumları, devasa bir mekanın
içinde, futbol oyununa küçük bir yer veren alanlara
ve her tür yaşamsal görüntünün büyük cennetlerine
dönüşmüş olacak. Fakat bir olasılıkla yine de
oraya kendi kulübümüze duyduğumuz bir aşk ve
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-345