istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
Aynılaşan, aynı eşitsiz koşullara, aynı felaketlere
ve klonlanmış görüntülere boğulan bir dünyada
farklılığa yapılan vurgu artmaya başladı. Kültür,
piyasa içinde pazarlanabilir bir metaya dönüşürken,
bir malın pazarlanmasında da kullanılan bir
araç haline geldi. Şehir de bundan payını alarak,
değerler, kavramlar ve kültür yoluyla pazarlanan
bir metaya dönüştü.
İstanbul’un siyasi başkentlikten kültür başkentliğine
kayışının ardında tarihin doğal akışının
yanı sıra “kültür”ün zaman içindeki bu değişken
konumlandırılması yatıyor aslında. Kültür algısındaki
bu değişim, siyasete de kültürel bir anlam
yüklenmesinden kaynaklanıyor. Farklılıkların
bireysel ve toplumsal bazda öne çıktığı bir dönemde,
siyaset de sınıf ve ulustan uzaklaşıp, etnisite
ve kültüre doğru kayıyor.
Tarihsel süreç içinde şekillenen kapitalist
ekonomik yapının ortaya çıkardığı yerel ve uluslararası
eşitsizlikler, küresel sınıflar arasındaki
adaletsizlik ve diğer siyasal farklılıklar içselleştirilip
“kültürel” farklılıklar olarak normalleştiriliyor
artık. Kültür, toplumların kalıtsal genetik şifresi
olarak kabul edildiği için asla sorgulanamıyor.
Sorgulanamadığı için algılanışındaki kodlar da
değiştirilemiyor. Bu yüzden, aslen ekonomik ve
siyasi kökene dayanan bazı farklılıklar aşılabilir
olmaktan çıkıyor. Bu farklılıklar söz konusu olduğunda
kültürün ardına sığınan adaletsiz gerçekliğin
değiştirilemeyeceği, aşılamayacağı ama
sadece hoşgörülebileceği vurgusu yapılmış oluyor.
Sonuç olarak, siyasetin kültürleşmesi ile medeniyetler
çatışması kavramları birbirlerine eklemleniyor.
Yani medeniyetler çatışmasına çözüm
olarak sunulan ve İstanbul’un üstlendiği medeniyetler
buluşmasını sağlayan “köprü” kavramı,
aslında sadece farklılıkların altını çizmiş oluyor.
Aşılamayacağı baştan kabul edilmiş sorunlar için
ise hiçbir çözüm üretilemiyor.
“Kültür Başkentliği” kavramı ise kendi içinde
çelişkiler barındırıyor. Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde
altı çizilen en önemli unsurlardan biri kültürel
farklılıklarken, Avrupa Kültür Başkenti’ne
sadece ve sadece Avrupalılık kavramı ile çerçeve
çiziliyor. Yani farklılıklar ancak belirli bir çerçeveye
uygun oldukları sürece kabul edilebilir sayılıyor.
Bu bağlamda, çerçeveyi çizen el de kendi
yargısının üstünlüğünü baştan kabul etmiş ve
dayatmış oluyor. Heterojenliği savunan, kültürel
göreceliğe yakın duran ve çoğulculuğu benimse-
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-149