istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
ihtiyaç duyulmuştur. Ancak asıl önemli olan, bu
güvenlik aracını ve kaygıyı var eden şey, surların
içinde oluşturulan birliğin tehlikeye gireceğine
ilişkin “korku”dur.
Küreselleşen İstanbul’da o zamandan bu yana
bir değişiklik olması beklenirken, korkuları
yaratan ya da yaşayan özneler değişmekle beraber,
“korku”nun kendisi ve imgesel ifadesi olan
hendek/çukur varlığını farklı biçimlerde devam
ettirmektedir. Modern devlet sonrasında devlet
politikasının temel ilkesi olan güvenlik, birlikte
bir toplum oluşturmayı zorlaştıran benzeri bir
korkunun karşısına yerleşir (bak. Güvenlik). 20.
yüzyıl ve sonrasında ise, güvenlik ve korku kavramları,
iktidar özneleri tarafından özellikle kent
üzerinde karşı karşıya değil birlikte hareket ettirilmektedir:
Güvenlik ihtiyacını yaratan paranoyak
bir korku üretilmesi yoluyla. İstanbul’un içinde
birbirlerinden bağımsız olarak inşa edilen “kapalı
devre siteler”in (bak. Kapalı-Site) etraflarını saran
gerçek ve sanal tüm duvarlar, güvenlik ve korkunun
birlikte hareketi ile yaratılmış hendek/çukur
tekrarlarından başka bir şey değildir. Üstelik kent
içinde yaratılan bu minyatür Ortaçağ kentlerinde
yaşayanların –özellikle de çocukların- güvenlik
adı altında günlük yaşamları gözetim altına alınırken,
birlikte yaşadıkları “öteki” kentliden tamamen
yalıtılarak özgürlükleri kısıtlanmaktadır.
Victor Hugo bir kent tasvirinde “... evler derinleşmeye
başladı... sokak gitgide daha da oyuldu,
daha da daraldı...” derken, yukarıya doğru geliştiği
sanılan kentin aslında aşağıya doğru çukurlaşmakta
olduğunu farz eder. Böylelikle kent silüetine
(bak. Siluet) dair okumaları, tepe/çukur konusundaki
yanılgıları vurgulayarak tersine çevirmiş olur.
Oyulan ve çukurlaştırılan kent bugün öyle bir hal
almıştır ki, R. Tiorsky’nin deyimiyle “şehir fikrine,
birlikte yaşama fikrine karşı bir saldırı” olan
küresel terör eylemleri, kentte örneği görülmemiş
derecede büyük hendek/çukur imgeleri yaratarak
aslında kendi mimari yorumlarını oluşturmaktadırlar.
Üstelik İstanbul örneğinde -garip bir rastlantı
ile- eski Galata sur hendeklerinin günümüz
kentine taşıdığı hatıranın tam da ortasını -Büyük
Hendek Caddesi’ni- hedef seçerek ve yerin içine
doğru ilerleyen kendi çukurunu açarak.
Artık hendek/çukur bir savunma aracından,
modern savaşların kentteki imgesel ifadesine dönüşmüştür.
Unutulmamalı ki güvenliği en temel
sorun ve onu sağlamayı da bir meşrulaşma yolu
olarak benimseyen kent, çok kırılgan bir yapı ha-
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-140