istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
kaygılarına rağmen, kent siluetine çarpıcı katkılarının
her zaman takdir görmesi, müzeye öncelikli
bir “mimari eser” kavrayışıyla yaklaşılmasını
sağlar. Bu bağlamda, muhtelif çağdaş örneklerde
izlenebildiği üzere, gerçek önermelerle savunulamayacak
bir durum, yani bir müzenin içindeki
eserlerden ve topluma sunduğu hizmetlerden
bağımsız olarak yalnızca mimarisinin topluma
sunulmasının kavramsal kurgusu, kentsel dönüşüm
mantığı içine kolaylıkla yedirilebilir. Bu
öylesine baskın bir çağdaşlık koşulu olarak algılanmaktadır
ki, örneğin unutulmuş bir limanı kültürel
popülerliğe kavuşturan mimari görselliğin
benzerinin İstanbul’un tarihi dokusu içinde de
yer alması gerektiğini fütûrsuzca düşündürebilmektedir.
Toplumsallaşma ve kent kültüründe öncelikli
varolma durumunun bir diğer çelişkisi de müzenin
sunduğu hizmetlerin dengesinde aranabilir.
20. yüzyılın metropoliten yaşantısında, müzeler
yukarıdaki tanımda yer alan temel sorumlulukları
dışında, yan etkinlikleri ile de önemli rol alırlar.
Müzenin halka açık araştırma alanları (kütüphanesi,
belge, görsel ve işitsel arşivleri), eğitime
katkı sağlayan atölyeleri, dinlenme alanları (kafeterya
ya da restoranı), kültürel etkinliklere açık
çok amaçlı salonları, işletmesine ve tanıtımına
katkı sağlamak için sunulan ekonomik alanları
(kitap ya da anı eşyası satış mağazaları) özünde bu
bellek mekanlarını yalnızca ziyaret edilen yerler
değil, aynı zamanda “kullanılan” yerler olarak
da topluma kazandırabilmek için eklemlenen
hizmetlerdir. Yine de hiçbir bağlamda müzenin
olmazsa olmazları arasında yer almazlar. Ne var
ki, kentli tüketim biçimleri içinde, özellikle İstanbul
gibi dünya metropolü sayılan kültürel
merkezlerde, müzelerin geleneksel prestijinin
büyüsü zaman zaman dinlenme alanları başta
olmak üzere bazı paylaşım mekanlarını fazlasıyla
popüler hale getirerek müzelerin işlev dengesini
olumsuz yönde etkileme riski taşır. Müzeler temel
misyonlarından uzaklaşarak kültürel etkinlik
alanları şeklinde kabul edilmeye başlandığında,
toplumun gelişimine hizmet eden bilimsel bir
yapı vurgusu zayıflamaya, bellek, aidiyet ve kimlik
ilişkisi içinde geçmişten geleceğe köprü kurma
vizyonları zarar görmeye yüz tutar. Restoranı için,
kafesi için, özel konserleri ya da sinemaları için
“tüketilen” bir müzeyi, sanata, bilime ve tarihe,
yani özünde kültürel mirasına gerçekten değer
veren bir toplumun özgün mekanlarıymış gibi
değerlendirme yoluna gitmek bir meşrulaştırma
olamaz. Bu tür uygulamaların İstanbul’un kültürel
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-249