istanbullasmak_scrd

İSTANBULLAŞMAK
DENİZE GİRMEK
Bir çocukluk masalı.
“Karpuz kabuğunu görmeden denize girilmez.”
Bu, on emirden bir tanesi değilse de, çocukluğu
İstanbul’da geçmiş biri için yaz tatilinin en kutsal
bilgisidir. Boğaz’ın suları soğuktur ve geç ısınır. (Bu
tabii 15 milyon insanın lağımları denize akmadan
önceki durumdu…) Karpuzun piyasaya çıktığı ve
çokça tüketildiği mevsim de, artık suların ısındığı
ve çocukların üşütmeden rahatça denize girebilecekleri
bir zaman olur. Yazın başında Boğaz’daki iyi
çocuklar yutkunur, ama anneleri onları bekletir, ta
ki müjde gelene kadar, “karpuz kabuğu göründü”!
Eskiden çöpler çok düzenli toplanmadığı için
denize dökülürdü. Veya belediye çöpleri toplayıp
bizzat toplu bir biçimde denize dökerdi. Plastik
gibi kalıcı maddeler içermedikleri için de çabuk
çürürlerdi. Karpuz kabukları dibe çökmeyip suyun
üzerinde sandal gibi yüzünce de, verdikleri
müjde ile birlikte anlamlı olurlardı. İstanbul
her zaman büyük bir kentti ama nispeten yakın
zamanlara kadar her yerinden denize girilirdi.
Eskiden Boğaz köylerinden birinde doğup büyüyenler
çocukluktan beri birbirlerini tanıyan
insanlardı. Mahalleli olmak önemliydi ama başka
kent içi mahallelerine göre Boğaz kenarında olmanın
verdiği avantajlar çoktu. Çocuklukta birlikte
oynanır, denize girilir, balık tutulur, kürek çekilir
ve büyüyünce de okula veya işe vapurla gidip
gelinir. Gururla “Boğaz çocuğuyum ben” diyen
bu cinsin çocukları bütün yazını suda geçirirdi.
Büyükleri de fırsat buldukça, iş çıkışında suya
dalmaya çalışır veya akşamüstü sandaldan oltayla
biraz balık tutarlardı. Denize girmenin çok yolu
vardı. En güzeli tabii yazın bir yalıda oturmaktı.
Hemen kapının önündeki denizden faydalanmak
için yalı sahibini veya çocuklarını tanımak da bir
alternatif olabilirdi. Yalı sakinleri eskiden zengin
olmaktan ziyade belli bir Boğaz köyünün yerli aileleriydi.
Yalıdan denize girenler için Boğaz dev bir
yüzme havuzudur. Rıhtımdan koşarak dalgalara
atlayabilmenin keyfini yaşayanlar bilir. Eskiden
Boğaz’dan geçen vapurların sayısı azdı ve dalga
yaratacak gemileri kollamak gerekiyordu. Devlet
elindeki tüm varlıklarını özelleştirmeden ve
Denizcilik Bankası gemilerini telef etmeden çok
önce, Karadeniz seferlerini yapan yolcu gemileri
çok uygun dalgalar üretirdi geçerken. Uzaktan
gözüktükleri zaman herkes birbirine haber verir
ve geminin ardından hızla yaklaşan dalganın içine
atlanırdı topluca.
SALT014-İSTANBULLAŞMAK-074